Τσικνοπέμπτη: Συμβουλές διατροφής για να την απολαύσετε

Τσικνοπέμπτη σήμερα και παρά τους περιορισμούς που υπάρχουν λόγω της πανδημίας, οι περισσότεροι έχουν ήδη σκεφτεί τρόπους για να τιμήσουν τα έθιμα. Διαβάστε όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για τις σημερινές σας διατροφικές επιλογές!

Από τους Ειρήνη Κύρα, Δημήτρη Μπερτζελέτο & Μαρία Αρέστη

Τσικνοπέμπτη και πάλι και το έθιμο, πέραν του τσικνίσματος, απαιτεί συνήθως και έξοδο. Αυτή τη φορά θα τη γιορτάσουμε διαφορετικά,  όμως οι ατασθαλίες είναι και τώρα “επίκαιρες”.

Την ημέρα αυτή σύμφωνα με την παράδοση καταναλώνονται μεγάλες ποσότητες από ψητό κρέας. Βέβαια, η επιλογή της Πέμπτης δεν είναι τυχαία αφού την Τετάρτη και την Παρασκευή, σύμφωνα με τη Χριστιανική παράδοση, είναι ημέρες νηστείας. Επιπλέον,  η Τσικνοπέμπτη είναι η τελευταία Πέμπτη πριν τη Νηστεία, όπου μπορεί ο ορθόδοξος πιστός να καταναλώσει κρέας. Αυτό γιατί η εβδομάδα που την ακολουθεί (εβδομάδα της Τυρίνης) δεν πρέπει να το περιλαμβάνει.

Η Τσικνοπέμπτη έχει ταυτισθεί με την υπερκατανάλωση κρέατος λίγες μέρες πριν τη Νηστεία. Για το λόγο αυτό θα κάνουμε μια προσπάθεια να σας «φωτίσουμε» για το τι σημαίνει ψητό και τι να προσέξετε κατά την ημέρα της Τσικνοπέμπτης. Με αυτό τον τρόπο ίσως θα αποφύγετε τις δυσάρεστες συνέπειες.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του «ψητού στα κάρβουνα»;

• Τα ψητά στα κάρβουνα αποτελούν έναν εύγευστο τρόπο μαγειρικής. Ως εκ τούτου, επειδή είναι εύγευστα, δε χρειάζονται περίτεχνες σως και ντρέσιγκς που προσθέτουν θερμίδες!
• Ωστόσο, ένα καλό μαρινάρισμα πριν το ψήσιμο είναι απαραίτητο. Έτσι δίνετε πιο πλούσια γεύση, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι το μαρινάρισμα είναι προστατευτικό έναντι των χημικών ουσιών που παράγονται με το ψήσιμο πρωτεϊνούχων τροφίμων σε υψηλή φωτιά (πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες, ετεροκυκλικές αμίνες). Για τις πρωτεϊνούχες τροφές (κρέας, ψάρι) προτιμήστε «μαρινάδες» που έχουν βάση το λεμόνι και το ξύδι.
• Αν θέλετε να ρίξετε κάτι πάνω στο κρέας ή το ψάρι μετά το ψήσιμο προτιμήστε το λεμόνι, πέρα από τη γεύση λειτουργεί επιπλέον προστατευτικά έναντι των δυσάρεστων χημικών ουσιών που παράγονται.

Ποια είναι η διατροφική «παγίδα» της Τσικνοπέμπτης;

Η Τσικνοπέμπτη έχει ταυτισθεί με την υπερκατανάλωση κρέατος λίγες μέρες πριν τη Νηστεία. Το πιο σύνηθες φαινόμενο μετά το φαγοπότι της Τσικνοπέμπτης είναι οι ενοχλήσεις στο γαστρεντερικό μας σύστημα, όπως το απλό φούσκωμα ή ο οπισθοστερνικός καύσος (κάψιμο στον οισοφάγο), αλλά και τα ανεβασμένα τριγλυκερίδια και χοληστερόλη αίματος.

Ωστόσο,  ακόμη αν η ημέρα επιβάλλει παϊδάκια, λουκάνικα, μπριζόλες και κοκορέτσια, έχετε πάντα και την επιλογή να μην επιβαρύνετε τόσο πολύ την υγεία σας! Είτε επιλέξετε να ψήσετε στο σπίτι είτε αποφασίσετε να βγείτε έξω, υπάρχουν κάποιες βασικές συμβουλές που μπορεί να ακολουθήσει κανείς και να αποφύγει τα προβλήματα να σοβαρέψουν.

Συμβουλές για τη σιλουέτα και την υγεία σας την Τσικνοπέμπτη

Προετοιμαστείτε κατάλληλα

Αν το βράδυ γνωρίζετε ότι θα ψήσετε ή ότι θα βρεθείτε σε μεγάλο τραπέζι προτιμήστε την ίδια μέρα το μεσημέρι την κατανάλωση ζυμαρικών ή ρυζιού. Επίσης, μπορείτε να προτιμήσετε την κατανάλωση βραστών ή ωμών λαχανικών. Σε καμία περίπτωση μην πάτε στο τραπέζι νηστικοί, καθώς υπάρχει κίνυνος να καταναλαώσετε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες φαγητού.

Επιλέξτε το κατάλληλο κρέας

Επιλέξετε τα κρέατα που θα καταναλώσετε να έχουν όσο το δυνατόν λιγότερο λίπος όπως είναι το κοτόπουλο ή το ψαρονέφρι. Στα υπόλοιπα είδη κρεάτων όπως για παράδειγμα στις μπριζόλες, μπορείτε να αφαιρείτε οι ίδιοι το δέρμα και το όποιο ορατό λίπος. Αν θελήσετε παϊδάκια μη χορτάσετε με αυτά, 1-2 είναι αρκετά. Τέλος, αποφύγετε τα λουκάνικα εκτός αν είστε σίγουροι για τον προμηθευτή σας και την ποιότητα του κρέατος που έχει επιλέξει, γιατί εκτός από μεγάλες ποσότητες λιπαρών, περιέχουν και πολύ αλάτι.

Προσέξτε τα συνοδευτικά

Η ημέρα λέγεται Τσικνοπέμπτη και παραδοσιακά υπάρχει για να ψήσετε κρέας. Γι’ αυτό λοιπόν δεν έχουν θέση στο τραπέζι ούτε σουφλέ, ούτε πίτες, ούτε άλλα περιττά εδέσματα. Προσθέτουν πολύ περισσότερες θερμίδες και λίπος, χωρίς να τηρούν την παράδοση…

Να θυμάστε τη σαλάτα

Συνδυάστε τα εύγευστα ψητά κρέατα με φρέσκιες σαλάτες και βραστά λαχανικά εποχής. Αποφύγετε τα ντρέσιγκ που έχουν λίπος, τα οποία δεν αναδεικνύουν την πλούσια γεύση των «ψητών».

Προτιμήστε ένα ελαφρύ επιδόρπιο

Προσοχή να δώσετε και στο επιδόρπιο. Προτιμήστε αυτό που έχει τα λιγότερα λιπαρά (ήδη μπορεί να έχετε καταναλώσει αρκετό λίπος μέσω του κρέατος..), όπως είναι το γιαούρτι ή τα φρούτα ή το γλυκό κουταλιού ή συνδυασμό τους. Για κανέναν λόγο μην προτιμήσετε λιπαρές τούρτες και πάστες, είπαμε είναι πιθανό να έχετε πάρει αρκετή ποσότητα λίπους (και μάλιστα κορεσμένου) από το κρέας…

Καταναλώστε το φαγητό σας αργά

Ο εγκέφαλος χρειάζεται 20-30 λεπτά για να λάβει το μήνυμα του κορεσμού. Τρώγοντας αργά αφενός δίνουμε τον απαραίτητο χρόνο στον εγκέφαλό μας να αντιληφθεί οτι χορτάσαμε και αφετέρου απολαμβάνουμε περισσότερο το φαγητό μας.

Τι άλλο να κάνετε;

Μη φοράτε πολύ στενά ρούχα, χαλαρώστε το πρώτο κουμπί αφού φάτε για να μη νιώθετε δυσφορία καθήμενοι αρκετή ώρα με την οικογένεια και τους φίλους στο «γιορτινό» τραπέζι.

Και την επόμενη μέρα;

Την επόμενη της Τσικνοπέμπτης εφόσον έχετε καταναλώσει ικανή ποσότητα κρέατος προτιμήστε ως κύριο πιάτο όσπρια ή ζυμαρικά ή βραστά λαχανικά. Το ίδιο να κάνετε και στο υπόλοιπο της εβδομάδας, μη προτιμώντας το κόκκινο κρέας, είναι γνωστό ότι η κατανάλωσή του δεν πρέπει να ξεπερνά τη 1 φορά/ εβδομάδα (αν είστε ενήλικας, δεν έχετε έλλειψη σιδήρου και ανήκετε στο γενικό πληθυσμό)..

Άν τσικνίσω σπίτι;

Αν δεν υπάρχει η δυνατότητα να πάτε σε ταβέρνες για το παραδοσιακό τσίκνισμα, διατροφικά είναι ίσως η καλύτερη επιλογή να καθίσετε στο σπίτι και να ψήσετε στο γκριλ του φούρνου. Σ’ αυτή τη περίπτωση, όλα τα λιπαρά θα λιώσουν και θα στάξουν αντίθετα με το ψήσιμο στο ταψί που θα μας δελέαζε με το ζουμάκι του.

Τσικνοπέμπτη στην Κύπρο

Όπως σε κάθε χώρα έτσι και στη Κύπρο υπάρχουν οι παραδόσεις όσον αφορά αυτό το έθιμο.

Την ημέρα αυτή, την τιμητική του έχει το κρέας, ας αρχίσουμε λοιπόν με επιλογές που μπορείτε να κάνετε για το κυρίως πιάτο.

Σούβλα ή σουβλάκι

Το βασικό στοιχείο του πιάτου την ημέρα της Τσικνοπέμπτης είναι η κυπριακή σούβλα. Χοιρινό, αρνί ή κοτόπουλο ανάλογα με τις προτιμήσεις του καθενός κόβονται σε μεγάλα κομμάτια, περνιούνται σε σούβλα και ψήνονται για περίπου 2 ώρες στα κάρβουνα. Σε κάποιες παρέες, για δική τους ευκολία, προτιμούνε το σουβλάκι όπου το κρέας κόβεται σε μικρότερα κομμάτια και χρειάζεται περίπου 25-35 λεπτά ψήσιμο στα κάρβουνα.

Σεφταλιές

Αποτελείται από μείγμα χοιρινού κιμά, ψιλοκομμένου κρεμμυδιού, μαϊντανού, κανέλας, αλάτι, κύμινο (στη κυπριακή διάλεκτο αρτυσιά) και μαύρο πιπέρι. Κάποιες παραλλαγές προσθέτουν καρυκεύματα όπως δυόσμο, ψίχα από βρεγμένο ψωμί ή ακόμη και λίγο ελαιόλαδο. Μια ποσότητα από το μείγμα τυλίγεται σε αρνίσια μπόλια (στη κυπριακή διάλεκτο πάννα) και έπειτα περνιέται σε σιδερένια καλαμάκια (στη κυπριακή διάλεκτο σμίλες) και ψήνεται στα κάρβουνα.

Λουκάνικα

Παρασκευάζονται από χοιρινό κιμά που ψήνεται – ωριμάζει σε κόκκινο ξηρό κρασί για τουλάχιστον 4 ημέρες, προσθέτοντας και λίγη ποσότητα αλατιού. Ακολούθως αφαιρείται το κρασί και προστίθενται διάφορα μπαχαρικά. Με το μείγμα κιμά γεμίζονται καθαρισμένα χοιρινά έντερα και τέλος αποξηραίνονται στον ήλιο σε ελεγχόμενες συνθήκες.

Χαλούμι στα κάρβουνα

Είναι ημίσκληρο τυρί, το οποίο παρασκευάζεται από μείγμα αγελαδινού και αιγοπρόβειου γάλακτος ή ακόμη και εξ ολοκλήρου από αιγοπρόβειο γάλα. Την τσικνοπέμπτη ψήνεται συνήθως στη σχάρα.

Λούντζα στα κάρβουνα

Πρόκειται για καπνιστό αλλαντικό από χοιρινό φιλέτο όπου τοποθετείται σε βαθύ δοχείο με κρασί, κόλιανδρο και αλάτι. Σκεπάζεται και παραμένει στο δοχείο για περίπου 10-15 ημέρες για να ψηθεί και στο τέλος καπνίζεται σε θερμοκρασία 28°C για να ξεραθεί.

Μετά από το κυρίως πιάτο δεν γίνεται να λείπει και το επιδόρπιο!

Πουρέκια (μπουρέκια) αναρής, χαλούμι, κρέμα, κιμά

Φύλλα ζύμης με γέμιση από μυζήθρα (στη κυπριακή διάλεκτο αναρή), χαλούμι, κρέμα και κιμά ανάλογα των προτιμήσεων και έπειτα τηγανίζονται σε ζεστό λάδι.

Πίτες και πουρέκια της σάτζιης (χαλούμι)

Πίτα ψημένη σε παραδοσιακό μεταλλικό κοίλο σκεύος, τη «σάτζιη», με ελάχιστο ή καθόλου λάδι προσθέτοντας κανέλα, ζάχαρη και μέλι. Για την ετοιμασία πουρεκιών στην ζύμη προσθέτουν χαλούμι και ψήνεται επίσης στη σάτζιη.

Πισίες

Πρόκειται για λεπτές πίτες από ζυμάρι που τηγανίζονται και στη συνέχεια τοποθετούνται σε σιρόπι ή αλείφονται με μέλι και σερβίρονται.

Μπορείτε να δείτε την διατροφική αξία των παραπάνω τροφών στο mednutrition