Pablo Picasso: Le mystère Picasso «Το μυστήριο του Πικάσο» (+video)

Το «Le mystère Picasso» (Το μυστήριο του Πικάσο), το ντοκιμαντέρ με πρωταγωνιστή τον Ισπανό ζωγράφο Pablo Picasso.

Ο Pablo Picasso πρωταγωνίστησε στο ντοκιμαντέρ του Ανρί-Ζωρζ Κλουζώ «Le mystère Picasso» που δημιουργήθηκε το 1955. Όπως διατυπώθηκε “η ταινία είναι μια από τις πιο συναρπαστικές και απολαυστικές που δημιουργήθηκαν”. Το ντοκιμαντέρ είναι ένα από τα λίγα του είδους του και αποτελεί ένα πραγματικό «art film».

Ο σκηνοθέτης γνώριζε τον ζωγράφο από όταν ήταν 14 χρονών και ο κοινωνικός τους κύκλος ήταν κοινός. Οι δυο τους ήταν φίλοι με τον Ζαν Κοκτώ, τον Ζαν-Πωλ Σαρτρ, τον Ρενέ Κλαιρ και άλλους διανοούμενους Ευρωπαίους της περιόδου.

Η ταινία δείχνει τον Πικάσο αρχικά να σχεδιάζει και έπειτα να χρωματίζει τους 20 πίνακες που έφτιαξε αποκλειστικά για το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ. Στη συνέχεια κατέστρεψε αυτούς τους πίνακες, έτσι ώστε να «επιβιώσουν» μόνο μέσα σε αυτό το φιλμ.

Παρόλο που ο Πικάσο ήταν ήδη πάρα πολύ γνωστός, αρχικά το «Mystère Picasso» το είδαν μόλις 37 χιλιάδες άνθρωποι.

Αφενός λόγω του θέματός του, που δεν απευθυνόταν σε ιδιαίτερα ευρύ κοινό εκείνη την εποχή. Αφετέρου δε λόγω της μεταπολεμικής φήμης του Κλουζώ, καθώς η νέα κυβέρνηση τον είχε καταδικάσει ως σύμμαχο των Γερμανών.

Μετά την καταδικαστική απόφαση είχε απαγορευτεί στον Κλουζώ έστω και να πλησιάσει κινηματογραφικό συνεργείο για δύο χρόνια. Στη συνέχεια, το διάστημα απαγόρευσης έγινε 12 μήνες. Με την υποστήριξη όμως των λόγιων φίλων του, η ποινή του σκηνοθέτη μειώθηκε.

Ρόλο στην μείωση έπαιξε και η σημαντική συνεισφορά του στον παγκόσμιο κινηματογράφο. Έπειτα από ταινίες όπως «Το μεροκάματο του τρόμου», 1953 και «Οι Διαβολογυναίκες», 1954 η φήμη του Κλουζώ σταδιακά αποκαταστάθηκε. Έπειτα από πολλά χρόνια, το 1984, η Γαλλία ανέδειξε τελικά το ντοκιμαντέρ με τον Πικάσο ως «εθνικό θησαυρό».

Η εξέλιξη του «art film», ή αλλιώς «ciné poème» (κινηματογραφικό ποίημα), είναι παράλληλη με εκείνη του «αφηγηματικού φιλμ». Τα παραδείγματα είναι αμέτρητα, από τους πειραματισμούς του Μαρσέλ Ντυσάν και του Μαν Ρέι, μέχρι τις πιο ολοκληρωμένες προσπάθειες του Σαλβαδόρ Νταλί και του Λουίς Μπουνιουέλ.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1950, το «art film», ως είδος, είχε παραγκωνιστεί. Στο προσκήνιο είχε έρθει ο ιταλικός νεορεαλισμός, τόσο στην Ευρώπη και το Χόλυγουντ, όσο και γενικότερα στην Αμερική και όλο τον κόσμο.

Ενώ λοιπόν ο Κλουζώ έκανε κυρίως «αφηγηματικό» σινεμά, τομέας άλλωστε που διακρίθηκε, το ντοκιμαντέρ αυτό ήταν απλά ένας φόρος τιμής στην όμορφη εποχή. Ο Πικάσο έκανε το ξεκίνημά του πριν έρθουν τα δεινά του πολέμου και έτσι αυτό το ντοκιμαντέρ δεν μπόρεσε να δημιουργηθεί πιο νωρίς. Τότε η επιτυχία του εικάζεται πως θα ήταν πολύ μεγαλύτερη.

Η δήλωσή του Πικάσο ότι τα έργα που φτιάχτηκαν αποκλειστικά για την ταινία στη συνέχεια καταστράφηκαν, είναι πιθανό να μην είναι απολύτως αληθής. Μπορεί απλά να αναφέρθηκε για λόγους προσέγγισης του κόσμου στις αίθουσες.

Κάποιοι συλλέκτες, γκαλερίστες και άλλοι άνθρωποι της τέχνης, έχουν ισχυριστεί κατά καιρούς πως μερικά από αυτά τα έργα επιβίωσαν. Ο  Πικάσο ήταν πάντα αφοριστικός ως προς τα λεγόμενά του, αλλά οι πράξεις του αποδεικνύονταν πολύ πιο διαλλακτικές. Αυτό ήταν ένα από τα χαρακτηριστικά του Ισπανού καλλιτέχνη.

Το «πείραμα» του Κλουζώ στο «Mystère Picasso» δεν ήταν είναι πρωτότυπο.

Αποτελεί επανάληψη του μικρού μήκους ντοκιμαντέρ βελγικής παραγωγής «Visit to Picasso» του 1949. Το ντοκιμαντέρ είχε πάλι πρωταγωνιστή τον καλλιτέχνη, ο οποίος όμως εκεί ζωγραφίζει επάνω σε γυαλί, αντί για καμβά που χρησιμοποιεί το 1955.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως ο Πικάσο, που απεβίωσε το 1973 σε ηλικία 91 χρονών, στο ντοκιμαντέρ του 1955 ήταν ήδη 73 ετών. Όπως είχαν πει πολλοί για το ζωγράφο, εκείνη η περίοδος της ζωής του, από τα 70 και έπειτα, ήταν μια διαφορετική περίοδος. Ήταν για εκείνον μια εξαιρετικά ελεύθερη και πειραματική περίοδος, ακόμα και σε αυτή τη μεγάλη ηλικία.

Ο Κλουζώ, αντιθέτως, δεν είδε μεγάλες δόξες μετά τη δεκαετία του 1950 και οι φίλοι και οι συνεργάτες του άρχισαν σιγά-σιγά να φεύγουν ένας-ένας από τη ζωή.

Το «Mystère Picasso» καταγράφει μια μοναδική στιγμή, τόσο για τον ζωγράφο όσο και για τον σκηνοθέτη. Αποτελεί έτσι ένα πραγματικό θησαυρό, τόσο για τους φίλους του κινηματογράφου, όσο και για τους φίλους των εικαστικών τεχνών.

Δείτε το trailer της ταινίας «Mystère Picasso»

Με πληροφορίες από το artviews.gr