Ψυχολογία
Πως το κίνημα της «θετικής σκέψης» μπορεί να είναι βάρος
Πως το κίνημα της «θετικής σκέψης» πολλές φορές μετατρέπει την ευτυχία σε βάρος και υποχρέωση.
Το κίνημα της «θετικής σκέψης» δημιουργεί και πίεση, καθώς πρέπει να φαινόμαστε πάντα χαρούμενοι. Πράγμα που μπορεί τελικά να μας κάνει δυστυχισμένους.
Όλοι θέλουν να είσαι χαρούμενος:
Τα βιβλία αυτοβοήθειας σερβίρουν συμβουλές για το πώς να σταματήσουμε να ανησυχούμε, να ενισχύσουμε τη χαρά και να εξαφανίσουμε τις αρνητικές σκέψεις. Τα αφεντικά θέλουν να βλέπουν χαμόγελα και ενθουσιασμό στους χώρους εργασίας και ο μόνος τρόπος για να απαντήσεις στο «πώς είσαι;» είναι με ένα χαρμόσυνο «υπέροχα!».
Ο Σβέντ Μπρίνκμαν, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Άαλμποργκ στη Δανία, βλέπει όμως και τη σκοτεινή πλευρά της κουλτούρας της θετικότητας.
Η χαρά δεν είναι η κατάλληλη αντίδραση σε πολλές καταστάσεις της ζωής, ισχυρίζεται ο Μπρίνκμαν, στο βιβλίο του Στέκομαι Σταθερός: Αντίσταση στην μανία της αυτοβελτίωσης. Ακόμη χειρότερα, η προσποίηση της χαράς μπορεί να καθυστερήσει την συναισθηματική μας εξέλιξη.
Πιστεύω ότι οι σκέψεις και τα συναισθήματά μας θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν τον κόσμο. Όταν συμβαίνει κάτι κακό, θα πρέπει να έχουμε το δικαίωμα να έχουμε αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα γι’ αυτό, επειδή έτσι καταλαβαίνουμε τον κόσμο, λέει ο Μπρίνκμαν.
Η ζωή ορισμένες φορές είναι υπέροχη αλλά είναι και τραγική. Δικοί μας άνθρωποι πεθαίνουν ή θα χαθούν από τη ζωή μας και αν έχουμε συνηθίσει να μας επιτρέπονται μόνο θετικές σκέψεις, τότε αυτές οι πραγματικότητες μπορεί να μας πλήξουν ακόμη πιο έντονα όταν συμβούν και είναι σίγουρο ότι θα συμβούν.
Δεν υπάρχει τίποτε κακό με εκείνους που έχουν από τη φύση τους μία χαρούμενη διάθεση ή που απολαμβάνουν πού και πού κάποιο βιβλίο αυτοβοήθειας, λέει ο Μπρίνκμαν.
Το πρόβλημα είναι όταν η χαρά γίνεται απαίτηση.
Στον εργασιακό χώρο, για παράδειγμα, όπου οι αξιολογήσεις απόδοσης συχνά επιμένουν να εστιάζουν στην θετική ανάπτυξη παρά στις πραγματικές αντικειμενικές δυσκολίες, η απαίτηση επίδειξης χαράς είναι «σχεδόν απολυταρχική». Ο Μπρίνκμαν συνδέει την επιμονή στην χαρά των εργαζομένων με τον «έλεγχο της σκέψης».
Για παράδειγμα, στις Η.Π.Α. η υποχρεωτική ευτυχία έγινε αντικείμενο επίσημης δικαστικής απόφασης για τον εργασιακό χώρο εις βάρος της T-Mobile τον Μάϊο του 2016. Όπου το Εθνικό Συμβούλιο Επιθεώρησης Εργασίας αποφάσισε ότι οι εργοδότες δεν μπορούν να επιβάλουν στους εργαζόμενους να είναι συνέχεια πρόσχαροι. Ωστόσο, πολλές εταιρίες ξοδεύουν τεράστια χρηματικά ποσά προσπαθώντας να διασφαλίσουν την χαρά των εργαζομένων και όχι από αλτρουϊσμό.
Όταν συναναστρέφεσαι με ανθρώπους και δουλεύεις σε ομάδες, τότε αυτά τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας γίνονται πολύ πιο σημαντικά. Αυτός είναι ο λόγος που βάζουμε πολλή περισσότερη έμφαση σε αυτά, επειδή θέλουμε να εκμεταλλευτούμε τους ανθρώπους και την συναισθηματική τους κατάσταση, λέει ο Μπρίνκμαν.
Νομίζω ότι αυτή είναι μια σκοτεινή πλευρά της θετικότητας.
Τα συναισθήματά μας τείνουν να γίνουν εμπορεύματα και αυτό σημαίνει ότι πολύ εύκολα αποξενωνόμαστε από τα συναισθήματά μας.
Η υποχρεωτική ευτυχία δεν είναι απλά ένα θέμα που αφορά στον εργασιακό χώρο. Ενώ είναι λογικό όταν κάποιος σε ρωτάει τι κάνεις, να πεις ένα τυπικό «καλά, ευχαριστώ», υπάρχει κίνδυνος ότι οι θετικές βιτρίνες μας σταδιακά κυριαρχούν στην κοινωνική ζωή.
Τελικά, ενώ μία πνευματώδης, ζωηρή ατμόσφαιρα μπορεί να είναι απολαυστική, η ευγενική θετικότητα δεν θα πρέπει να εμποδίζει τη συζήτηση για τραύματα και κρίσεις με τους στενούς φίλους μας.
Η μανία της αυτοβοήθειας, είναι συνδεδεμένη με την πίεση να είμαστε συνεχώς χαρούμενοι. Τα βιβλία αυτοβοήθειας που έχουν σκοπό να διδάξουν τους ανθρώπους πώς να βρουν την ευτυχία θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν μία επιζήμια άποψη για τα συναισθήματα, λέει ο Μπρίνκμαν. Η υποβόσκουσα ιδέα ότι ο καθένας μπορεί να κάνει τον εαυτό του ευτυχισμένο υπονοεί ότι οι δυστυχισμένοι άνθρωποι ευθύνονται για την δυστυχία τους.
Σε τελική ανάλυση, τα αρνητικά συναισθήματα παίζουν έναν σημαντικό και υγιή ρόλο στο πώς αντιλαμβανόμαστε και αντιδρούμε στον κόσμο.
Η ενοχή και η ντροπή είναι απαραίτητες για το αίσθημα ηθικής. Ο θυμός είναι μια θεμιτή αντίδραση στην αδικία. Η θλίψη μας βοηθάει να επεξεργαστούμε την τραγωδία. Η ευτυχία είναι κι αυτή υπέροχη. Απλά όχι πάντοτε.
