Σχέσεις
Συγχωρώ αλλά δεν ξεχνώ: Το συναισθηματικό τραύμα στη σχέση
Πώς μπορείς να συγχωρέσεις όταν αισθάνεσαι ότι δεν πρόκειται να σταματήσεις να πονάς; Πως λειτουργεί ο σχεσιακός τραυματισμός;
Όταν αισθάνεσαι ότι ο άνθρωπος στον οποίο βασιζόσουν σε απογοήτευσε πλήρως και δεν μπορείς παρά να βλέπεις μόνο τα αρνητικά σε οτιδήποτε λέει ή κάνει; Με κατανόηση, θέληση και αγάπη, μπορεί το ζευγάρι να επαναφέρει σε ισορροπία τη σχέση.
Από την Ψυχολόγο Κατερίνα Κακουλάκη
Στην ψυχοθεραπεία, τίθεται πολύ συχνά το θέμα των ανθρώπινων σχέσεων και των συναισθηματικών τραυματισμών που μπορεί να προκληθούν. Για να βοηθηθεί πραγματικά ένα ζευγάρι θα πρέπει να αναγνωρίσει τι ακριβώς είναι ένας «σχεσιακός τραυματισμός», τι υπάρχει πίσω από αυτόν και πώς να συγχωρέσουν ο ένας τον άλλον, αλλά και τους εαυτούς τους. Μόνο έτσι, θα διαμορφώσουν τη δική τους πορεία για μια ανθεκτικότερη σχέση.
Τι είναι ένας «σχεσιακός τραυματισμός»;
Όταν βρισκόμαστε σε μια σχέση, κάνουμε πολλές υποθέσεις για το άτομο με το οποίο είμαστε και έχουμε ως στόχο να τις αποδεικνύουμε καθημερινά. Θέλετε να δείτε τον σύντροφό σας ως έναν άνθρωπο με καλή ψυχή, ο οποίος έχει τις καλύτερες προθέσεις: κάποιος που θα σας προστατεύσει, θα σας ακούσει, θα είναι εκεί για σας όταν το χρειάζεστε.
Κάποιος που σας θεωρεί το πιο σημαντικό πρόσωπο στον κόσμο του, που σας αγαπά περισσότερο από οποιονδήποτε. Σε αντάλλαγμα, προσπαθείτε να κάνετε τα ίδια πράγματα για αυτόν τον σύντροφο. Βλέπετε ο ένας τον άλλο μέσα από τον φακό της αγάπης, της φιλίας και της θετικότητας.
Όταν αφιερωθείτε σε αυτή την οπτική της σχέσης με τον σύντροφό σας, είστε εντελώς προσανατολισμένοι στο να πιστεύετε αληθινά στην αξία αυτής της αφοσίωσης. Όταν αυτή η πίστη για οποιοδήποτε λόγο κλονίζεται ή υποχωρεί, το σοκ μπορεί να είναι συντριπτικό. Η βάση του οικοδομήματος που έχετε χτίσει καταρρέει, συμπαρασύροντας όλες εκείνες τις λαμπερές και ευτυχισμένες αντιλήψεις και αλλάζοντας τα πάντα στον τρόπο που βλέπετε τον σύντροφό σας. Υπάρχει ένα ολόκληρο φάσμα σχεσιακών τραυματισμών και ο πόνος που μπορούν να προκαλέσουν είναι απερίγραπτος. Αν είστε σε σχέση με κάποιον που θεωρείται αξιόπιστος και τίμιος και τον πιάσετε να λέει ψέματα, τότε μένετε με την αίσθηση ότι στην πραγματικότητα δεν γνωρίζετε τον σύντροφό σας και ζείτε μέσα σε ένα ψέμα.
Όταν ένας σύντροφος προδίδει την εμπιστοσύνη σας σε μια δύσκολη φάση της ζωής σας, αυτό μπορεί να είναι καταστροφικό. Ο «σχεσιακός τραυματισμός» μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια ενός θέματος υγείας, ενός συναισθηματικού εμποδίου ή οποιουδήποτε περιστατικού όπου χρειάζεστε τον σύντροφό σας και δεν είναι εκεί για σας. Για παράδειγμα, ένας σύζυγος μπορεί να μην καταφέρει να έρθει στην κηδεία ενός αγαπημένου σας προσώπου, ενώ εσείς υπολογίζατε ότι θα είναι εκεί. Όταν λοιπόν ένας σύντροφος σας απογοητεύει τόσο απότομα και έντονα, το τοπίο της σχέσης μπορεί να αλλάξει άρδην.
Οι μόνιμες επιπτώσεις ενός «σχεσιακού τραυματισμού»
Δεδομένου ότι επενδύσατε αποκλειστικά ο ένας στον άλλο, η καταστροφή που φέρνει ένας «σχεσιακός τραυματισμός» μπορεί να αφήσει τον πληγωμένο σύντροφο να αισθάνεται εντελώς προδομένος και μόνος. Από εκεί και ύστερα, τα πάντα εξετάζονται μέσω του πρίσματος αυτού του συναισθηματικού πόνου. Όλα αυτά τα θετικά συναισθήματα της ασφάλειας, της σπουδαιότητας, της έλξης, της ευημερίας εξαφανίζονται εκείνη τη στιγμή.
Προκειμένου να είμαστε ευτυχισμένοι και ισορροπημένοι ως πρόσωπα, πρέπει να νιώθουμε σημαντικοί και να λαμβάνουμε την αγάπη που θέλουμε. Ο σύντροφός μας είναι το κύριο άτομο που θα μας δημιουργήσει αυτά τα συναισθήματα. Όταν όλα αυτά ξαφνικά κλονίζονται λόγω σχεσιακού τραύματος, αυτό μπορεί να φέρει στην επιφάνεια παλιά τραύματα από το παρελθόν μας, όπως από την οικογένειά μας ή από προηγούμενες σχέσεις. Οι αρνητικές σκέψεις για αυτούς τους τραυματισμούς ενισχύουν τον πόνο για τον τωρινό τραυματισμό και την αίσθηση ότι είμαστε ασήμαντοι ή ανάξιοι να αγαπηθούμε.
Μπορεί να θέλετε να συγχωρήσετε τον σύντροφό σας, αλλά δεν είναι τόσο εύκολο να ξεχάσετε τον πόνο. Αισθανόμαστε ότι με το να ξεχάσουμε, εκθέτουμε τον εαυτό μας σε κίνδυνο και συγκεκριμένα τον κίνδυνο της επανάληψης αυτής της συμπεριφοράς που θα μας πληγώσει. Θέλουμε να αποφύγουμε τη μελλοντική έκθεση στον πόνο, οπότε έτσι απλά δεν μπορούμε να ξεχάσουμε ούτε και να συγχωρήσουμε.
Διαμορφώνοντας ξανά την επικοινωνία μετά τον «σχεσιακό τραυματισμό»
Πώς διαχειρίζεστε το συναίσθημά σας όταν αισθάνεστε ότι δεν μπορείτε καν να υπολογίζετε στο πρόσωπο που ισχυρίζεται ότι σας αγαπάει περισσότερο; Όταν αισθάνεστε μόνοι και σας λείπει ο καλύτερος φίλος και σύντροφός σας; Κάθε ζευγάρι, στον δικό του χρόνο, θα πρέπει να ακολουθήσει συγκεκριμένα βήματα. Και οι δύο πρέπει να δεσμευτούν στην εκτέλεση αυτών των βημάτων και να διαμορφώσουν έτσι έναν δεσμό ακόμη ισχυρότερο από αυτόν που είχε σπάσει μέσα από το τραυματικό συμβάν.
Πρώτον, ο σύντροφός σας θα πρέπει να ζητήσει ειλικρινά συγγνώμη.
Πρέπει να έχει συνειδητοποιήσει πλήρως όσα συνέβησαν, να καταλάβει πόσο βαθιά πληγωθήκατε και ότι οι πράξεις του είναι υπεύθυνες για αυτό. Πρέπει να σας ενημερώσει ότι πραγματικά λυπάται για τον πόνο που προκάλεσε, ότι θα αλλάξει τη συμπεριφορά του προς το καλύτερο και επίσης ότι αυτός ο ίδιος έχει πληγωθεί, γνωρίζοντας πόσο αρνητικά συναισθήματα σας έχει προκαλέσει. Μόνο τότε μπορεί ένα ζευγάρι να προχωρήσει με μια νέα προοπτική.
Ο πληγωμένος σύντροφος πρέπει να είναι σε θέση να δει την ειλικρίνεια στην απολογία και να είναι συναισθηματικά παρών. Πρέπει να πιστέψει αληθινά ότι ο σύντροφός του έχει δεσμευτεί στο να προχωρήσει μαζί του σε μια νέα, καλύτερη σχέση. Αυτό το σημείο μπορεί να γίνει πολύ δύσκολο.
Πώς μπορείς να συγχωρέσεις όταν αισθάνεσαι ότι δεν πρόκειται να σταματήσεις να πονάς; Όταν αισθάνεσαι ότι ο άνθρωπος στον οποίο βασιζόσουν σε απογοήτευσε πλήρως και δεν μπορείς παρά να βλέπεις μόνο τα αρνητικά σε οτιδήποτε λέει ή κάνει;
Προκειμένου ο πληγωμένος σύντροφος να μπορεί να συγχωρήσει αληθινά, θα πρέπει να βιώσει αρκετές θετικές αλληλεπιδράσεις μέσα στη σχέση και αρκετά καλή συμπεριφορά ώστε να ανατρέψει τα δεδομένα.
Όχι μόνο όσον αφορά στα λόγια, αλλά κυρίως τις αποδείξεις στην πράξη με το πέρασμα του χρόνου. Μόνο έτσι θα πειστεί ότι ο σύντροφός του τον βλέπει όντως σαν το σημαντικότερο άτομο στη ζωή του και έχει τη σχέση τους ως πρώτη προτεραιότητα.
Η συγχώρεση μπορεί να επέλθει με επιφύλαξη, συχνά όμως υπάρχει κάτι σαν «δοκιμαστική περίοδος» στο μυαλό του πληγωμένου συντρόφου, όπου πρέπει να δει ξανά αν αξίζει η σχέση και ποιες είναι οι πραγματικές προθέσεις του συντρόφου του. Αυτό είναι μια πολύ λογική αντίδραση, διότι φυσικά είναι δύσκολο να μην είσαι κυνικός ή καχύποπτος εφόσον αισθάνεσαι τόσο πληγωμένος και προδομένος.
Πρέπει να ξεχάσετε και οι δύο τον «σχεσιακό τραυματισμό»; Όχι.
Δεν εννοείται εδώ ότι πρέπει να είστε μνησίκακοι, να «μετράτε τα σκορ» περνώντας τον σύντροφο από «τεστ» ή να φέρνετε ξανά στο προσκήνιο τα λάθη του παρελθόντος. Αυτό που εννοείται είναι ότι ο σύντροφός σας πρέπει να έχει κατά νου την κρίση που περάσατε όσο προχωράει παρακάτω.
Αν πραγματικά λυπάται για τον πόνο που σας προκάλεσε, δεν πρόκειται ποτέ να θελήσει να το επαναλάβει. Εν τω μεταξύ, θα πρέπει να έχετε υπόψη σας το συμβάν, ώστε να επικοινωνείτε πάντα, να διευκρινίζετε τι μπορεί να παρεξηγηθεί και να μην είστε αρνητικά προκατειλημμένοι.
Είναι εύκολο για τα ζευγάρια να πέσουν πάλι σε έναν αρνητικό φαύλο κύκλο σκέψεων και αντιδράσεων, ειδικά αν αυτό συνηθίζουν να κάνουν για το οτιδήποτε. Το δύσκολο κομμάτι που θέλει πραγματική δουλειά, είναι να συνεχίσουμε να προχωράμε.
Συγχωρούμε, αλλά δεν ξεχνάμε πόσο δύσκολη ήταν εκείνη η εποχή. Ένα ζευγάρι πρέπει να συνεργάζεται καθημερινά ώστε να παραμένουν κοντά ο ένας στον άλλον και να αλληλεπιδρούν με αγάπη. Αυτές οι συνήθειες θα ενισχύσουν τις θετικές αντιλήψεις του ενός συντρόφου για τον άλλον, έτσι ώστε να μπορέσουν να χτίσουν ξανά μια μακροχρόνια και ισχυρή σχέση.
