Ψυχολογία
Φόβος: Γιατί είναι σημαντικό να μην τον… φοβόμαστε
Πως θα καταλάβουμε πως ο φόβος είναι μέρος της ύπαρξής μας ως άνθρωποι και ποιες είναι οι βασικές μορφές του φόβου;
Ο φόβος γεννιέται μαζί με τον άνθρωπο και πεθαίνει μαζί του. Η ιστορία μας είναι γεμάτη με προσπάθειες του ανθρώπου είτε να ελέγξει, είτε να δαμάσει, είτε να ξεπεράσει τους φόβους του.
Γενικά, ζούμε δηλαδή με την αυταπάτη ότι θα ξεπεράσουμε τους φόβους μας. Ο φόβος όμως είναι η απόδειξη της θνητής μας ύπαρξης!
Τι μπορούμε να κάνουμε με τους φόβους μας; Μπορούμε να τους αντιστεκόμαστε ή να τους αποδεχόμαστε αφού τους συνειδητοποιήσουμε; Ο φόβος υπάρχει ακόμη κι αν δεν τον νιώθουμε!
Η εξέλιξη μας ως άτομα δεν σηματοδοτεί την απαλλαγή μας από τον φόβο. Εξέλιξη έχουμε όταν παραδεχθούμε, αποδεχθούμε και αντιμετωπίσουμε τους φόβους μας.
Κάθε στάδιο εξέλιξης/ωρίμανσης εμπεριέχει και φόβο. Ο φόβος έχει την προσωπική μας σφραγίδα και εξαρτάται από τις ατομικές συνθήκες της ζωής μας, την ιδιοσυγκρασία μας, το περιβάλλον μας και τα βιώματα μας.
Η μορφή και η ένταση του φόβου εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ιδιοσυγκρασία μας αφενός και από τις συνθήκες του περιβάλλοντος που γεννηθήκαμε και ανατραφήκαμε.
Η οικογένεια μπορεί να επιδεινώσει ή να αποδυναμώσει κάποιους φόβους. Ο φόβος εμφανίζεται πάντα όταν βρεθούμε σε μια κατάσταση που δεν την αντέχουμε.
Φαίνονται τόσο πολλοί φόβοι και τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους αλλά οι περισσότεροι είναι παραλλαγές συγκεκριμένων φόβων. Αυτό συμβαίνει γιατί έχουμε την τάση φόβους που δεν έχουμε επεξεργαστεί να τους μεταθέτουμε.
Οι βασικές μορφές του φόβου σχετίζονται με την επιβίωση μας και είναι 4.
- Φόβος της αφοσίωσης (συγχώνευση/συνεξάρτηση, εξάρτηση)
- Φόβος της αυτονομίας (μοναξιά, μοναχικότητα, έλλειψη προστασίας)
- Φόβος της αλλαγής (αβεβαιότητα, ανασφάλεια, παροδικότητα)
- Φόβος της αναγκαιότητας (απώλεια, οριστικότητα)
Ο ισορροπημένος άνθρωπος μπορεί να δέχεται γενικά τους φόβους του και να τους ξεπερνά. Όταν όμως ο φόβος ξεπερνά κάποιο όριο ή όταν διαρκεί πολύ μπορεί να εξελιχθεί σε ασθένεια.
Ιδιαίτερα επιβαρυντικοί είναι οι φόβοι που βιώθηκαν στην παιδική ηλικία. Στην παιδική ηλικία δεν έχουν αναπτυχθεί οι απαιτούμενες άμυνες. Κάθε φορά που ένας φόβος μεγαλώνει σε ένταση και διάρκεια ή μας συναντά σε ευάλωτη ηλικία μπορεί πιο δύσκολα να αντιμετωπιστεί.
Σε σπάνιες περιπτώσεις όπως φυσικά φαινόμενα, πολέμους, αιχμαλωσίες, πανδημίες αυτό μπορεί να συμβεί και στους ενήλικες. Η υπερίσχυση μιας από τις τέσσερις βασικές μορφές φόβου ή η αποδυνάμωση οδηγεί σε τέσσερις μορφές ύπαρξης.
Αυτές οι τέσσερις μορφές ύπαρξης ακόμη και με λίγες ακρότητες θεωρούνται φυσιολογικές. Αν όμως οι υπερβολές ή οι ακρότητες αυτές αυξηθούν, γενικευτούν και το άτομο αρχίσει να δυσλειτουργεί τότε παύει το άτομο να φέρεται φυσιολογικά.
Μην βάζετε κάτω από το χαλί τους φόβους σας, βάλτε τους απέναντι και συζητήστε μαζί τους και ύστερα πάρτε τους αγκαλιά και συμφιλιωθείτε μαζί τους!
Psychologynow Team
