Ψυχολογία
Πώς να ξεπεράσετε έναν χωρισμό; Τα στάδια και το επόμενο βήμα
Πώς μπορείτε να ξεπεράσετε έναν χωρισμό και ποιο είναι το χρονικό διάστημα “ανάρρωσης” και τα στάδια του; Πότε είστε έτοιμοι για το επόμενο βήμα;
Για το πώς μπορείτε να ξεπεράσετε έναν χωρισμό στο τέλος μιας σχέσης υπάρχουν κάποια στάδια που μπορεί να βιώσετε. Συνήθως θρηνούμε την απώλεια του συντρόφου ή την απώλεια μιας συνηθισμένης ταυτότητας μέσα στην σχέση.
Ο χωρισμός είναι διαφορετικός για τον καθένα και συχνά επώδυνος. Μπορεί όμως και να αποτελέσει μια σπάνια ευκαιρία για προβληματισμό και εξέλιξη.
Ο χωρισμός μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους, ανάλογα με την κατάστασή τους. Για παράδειγμα, μπορεί να ξεκινήσατε εσείς το τέλος της σχέσης, ή να το αποδεχτήκατε, ακόμα κι αν δεν ήταν αυτό που θέλατε. Ο χωρισμός εμπεριέχει αλλαγή και απώλεια, συναισθήματα και καταστάσεις που μπορούν να σας επηρεάσουν.
Συγκεκριμένα, στο τέλος μιας σχέσης μπορεί να βιώσετε τα στάδια του πένθους, που είναι αρκετά συνηθισμένα. Μπορεί να θρηνείτε την απώλεια του συντρόφου σας, ή ακόμα και την απώλεια της ταυτότητας με την οποία είχατε συνηθίσει να πορεύεστε μέσα στη σχέση.
Το τέλος μιας σημαντικής σχέσης μπορεί να επηρεάσει τους ανθρώπους σε συναισθηματικό, κοινωνικό και γνωστικό επίπεδο. Είναι επίσης πολύ σύνηθες να χρειαζόμαστε μια περίοδο θεραπείας. Μερικοί άνθρωποι αναφέρουν ακόμη ότι μετά από έναν δύσκολο χωρισμό νιώθουν καλύτερα και μπαίνουν σε μια καινούρια φάση της ζωής τους. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι μακροπρόθεσμες θετικές συνέπειες ενός χωρισμού μπορεί να περιλαμβάνουν:
- αυξημένη κατανόηση του εαυτού σας
- μεγαλύτερη αίσθηση σκοπού και νοήματος
- νέο επίπεδο ετοιμότητας για μελλοντικές σχέσεις
Πώς είναι να περνάς έναν χωρισμό;
Η ψυχολόγος Έλεν Νίκολα, παρατήρησε από την εμπειρία της πως «κάθε άτομο είναι μοναδικό στον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται την απώλεια ή το τέλος». Σύμφωνα με την ψυχολόγο, «το πλαίσιο έχει σημασία». Οι παράγοντες που επηρεάζουν το πώς αισθάνεστε μετά από έναν χωρισμό μπορεί να περιλαμβάνουν:
- το αν τον ξεκινήσατε εσείς
- το ιστορικό της σχέσης σας
- πώς χειρίζεστε γενικά τα σύνθετα συναισθήματα
Ακόμα και όταν υπάρχουν τα στάδια της θλίψης, «αυτά τα στάδια δεν είναι απαραίτητα γραμμικά», λέει η Νίκολα, δηλαδή δεν ακολουθούν πάντα μια προδιαγεγραμμένη πορεία, «ούτε μια τερματισμένη σχέση προκαλεί πάντα θλίψη – μερικές φορές προκαλεί ακόμα και ανακούφιση».
Σε αναλύσεις κειμένου 1.027.541 αναρτήσεων από 6.803 χρήστες του Reddit, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι στην έκφρασή τους διαφαίνονταν οι συναισθηματικές και γνωστικές συνέπειες ενός χωρισμού.
Η μελέτη έδειξε διαφορές στη γλώσσα ακόμη και σε φόρουμ που δεν συνδέονται άμεσα με σχέσεις, διάρκειας συνήθως 6 μηνών έως και ενός έτους μετά τον χωρισμό:
- Αυξημένη χρήση λέξεων σε πρώτο ενικό (π.χ. «εγώ»), υποδηλώνοντας έντονη εσωτερική εστίαση και, μερικές φορές, κατάθλιψη.
- Οι λέξεις πρώτου πληθυντικού («εμείς») χρησιμοποιήθηκαν κατά βάση σε δημοσιεύσεις από άτομα που ακόμα προσπαθούσαν να καταλάβουν τους πρώην συντρόφους τους, αλλά εξαφανίστηκαν με την πάροδο του χρόνου.
- Γνωστικές λέξεις επεξεργασίας όπως «καταλαβαίνω», «επειδή» και «θα» ή «θα έπρεπε» προέκυπταν συχνότερα μετά τον χωρισμό, καθώς οι χρήστες προσπαθούσαν να κατανοήσουν τις αλλαγές στη ζωή και την ταυτότητά τους.
- Το ύφος της γλώσσας μετατράπηκε από αναλυτικό, κυρίως σε προσωπικό και πληροφοριακό.
Αυτή η μελέτη δείχνει ότι ένας χωρισμός μπορεί να οδηγήσει σε μια προσωρινή αλλά βαθιά αλλαγή στον τρόπο σκέψης, διότι πολλά άτομα καταβάλλουν έντονες προσπάθειες για να κατανοήσουν και να εξηγήσουν τον χωρισμό τους, τόσο στον εαυτό τους όσο και σε άλλους ανθρώπους.
Τα 5 στάδια ενός χωρισμού
Το πένθος προκύπτει έπειτα από μια σοβαρή απώλεια ή σημαντική αλλαγή στη ρουτίνα και υποδηλώνει την απώλεια της ασφάλειάς μας. Δεδομένου ότι ο χωρισμός περιλαμβάνει αλλαγές στον τρόπο που οι άνθρωποι περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους και στην κοινωνική τους κατάσταση, μια κοινή αντίδραση σε έναν χωρισμό είναι η θλίψη και το πένθος. Έπειτα από έναν χωρισμό, μπορεί να βρεθείτε να βιώνετε τα πέντε στάδια θλίψης της ψυχολόγου Κιούμπλερ-Ρος. Πολλοί άνθρωποι βιώνουν αυτά τα στάδια διαφορετικά, όπως:
- Με διαφορετική σειρά
- Παλινδρομώντας από το ένα στο άλλο
- Βιώνοντας ένα στάδιο περισσότερο από τα άλλα.
Άρνηση
Σε αυτό το στάδιο, μπορεί να μην είστε ακόμα σε θέση να πιστέψετε πως ο χωρισμός συνέβη στ’ αλήθεια. Μπορεί να αναφέρεστε συχνά στον πρώην σύντροφο σας ή να μιλάτε με όρους όπως «εμείς», ή ακόμα και να πιστεύετε ότι εν τέλει θα γυρίσει πίσω. Η άρνηση δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα διαστρεβλώνετε την πραγματικότητα για πάντα.
Ο σκοπός της είναι να σας προσφέρει λίγο χρόνο για να αποδεχτείτε τις αλλαγές στη ζωή σας. Εάν παρατηρήσετε τον εαυτό σας να χάνεται στις κοινές σας αναμνήσεις και να ονειροπολεί, ίσως θα σας βοηθήσει να γνωρίζετε πως αυτή είναι μια συνήθης μορφή αυτοπροστασίας και πιθανότατα θα περάσει.
Θυμός
Η φάση του θυμού μπορεί να δημιουργεί ένα ευχάριστο, ακόμη και αναζωογονητικό αίσθημα. Χαρακτηριστικά, πρόκειται για τη φάση που κατηγορούμε τον πρώην σύντροφο, ανακαλώντας τα ελαττώματά του και τα λάθη του παρελθόντος.
Μερικές φορές, μια υγιής δόση θυμού μπορεί να σας εμπνεύσει να κάνετε ένα γερό ξεκαθάρισμα, όπως το να διαγράψετε τον πρώην σύντροφο από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή να σταματήσετε να κοιτάζετε τις φωτογραφίες σας. Ουσιαστικά, ο θυμός αποτελεί μια υπενθύμιση ότι ακόμα κι αν δεν είστε ευτυχισμένοι, είστε ακόμα ζωντανοί και ικανοί για δράση.
Διαπραγμάτευση
Αυτή η φάση μπορεί να αφορά τη γνωστική επεξεργασία των γεγονότων της σχέσης, με άλλα λόγια τον «μηρυκασμό» των σκέψεων. Είναι ο τρόπος του μυαλού να προσπαθεί να κατανοήσει τι έχει συμβεί, ακόμα και διαστρεβλώνοντας τα γεγονότα σε αυτή τη διαδικασία («Μακάρι να…», «Αν ήξερα ότι…»). Σε αυτή τη φάση, ίσως ακόμα επιθυμείτε να έχετε τον έλεγχο της προηγούμενης σχέσης και σκέφτεστε ότι υπάρχει κάτι που μπορείτε να κάνετε και το οποίο μπορεί να αλλάξει την κατάσταση.
Κατάθλιψη
Η σκληρή πραγματικότητα της απώλειας μπορεί να χτυπήσει ιδιαίτερα το άτομο κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, αλλά ακόμα είναι πολύ δύσκολο να γίνει αποδεκτή αυτή η πραγματικότητα. Σε αυτή τη φάση, μπορεί να παρουσιαστεί κατάθλιψη με τα ακόλουθα συμπτώματα:
- πρόβλημα στο φαγητό
- δυσκολία στον ύπνο
- υπερβολικός ύπνος
- επιθυμία απομόνωσης
- έντονη λαχτάρα για τον πρώην σύντροφο
- ενασχόληση με το παρελθόν
Αυτό μπορεί να είναι μέρος της διαδικασίας πένθους. Ωστόσο, εάν τα συμπτώματα διαρκούν περισσότερο από 2 εβδομάδες, εντείνονται περισσότερο με τον καιρό ή αν υπάρχουν σκέψεις αυτοκτονίας, το άτομο θα πρέπει να αναζητήσει βοήθεια.
Αποδοχή
Αυτό το στάδιο αφορά συνήθως λιγότερο την ευτυχία και περισσότερο τον απολογισμό της σχέσης. Αν έχετε αρχίσει να αποδέχεστε τον χωρισμό σας, ίσως μπορέσετε να δείτε καθαρά τις απώλειές σας. Ίσως υπάρχουν πράγματα που σας άρεσαν στον πρώην σύντροφο, τώρα όμως όχι τόσο.
Ίσως έχετε δει ότι και εσείς με τον τρόπο σας συμβάλατε στο τέλος της σχέσης, και τώρα ξέρετε τι θα κάνετε διαφορετικά στην επόμενη σχέση σας. Μπορεί επίσης να αισθάνεστε ευγνώμονες για αυτά που έχετε ακόμα, όπως οι φίλοι ή η δουλειά σας. Σε αυτό το στάδιο, είναι συνηθισμένο να αρχίσει το άτομο να ψάχνει υποστήριξη.
Πώς να ξεπεράσετε έναν δύσκολο χωρισμό
Αν η σχέση σας γενικώς δεν πήγαινε καλά πριν λήξει οριστικά, είναι πιθανόν να νιώθετε ανακούφιση. Μπορεί επίσης να πιάνετε τον εαυτό σας να ψάχνει απαντήσεις σε ερωτήματα όπως «τι θα γίνει μετά» και «ποιος θα είναι ο επόμενος».
Είναι φυσιολογικό το επόμενο άτομο που θα συναντήσετε να θέλετε να είναι διαμετρικά αντίθετο από τον τελευταίο σύντροφό σας. Αυτό μπορεί να είναι εντάξει προσωρινά, όμως για να ανακάμψετε πραγματικά από έναν χωρισμό, πολλοί ειδικοί συνιστούν να αφιερώσετε χρόνο και χώρο στον εαυτό σας, ώστε να τον «χτίσετε» ξανά.
Ανάκαμψη μετά τον χωρισμό
Πολλοί ειδικοί συμφωνούν ότι μπορεί να είναι χρήσιμο στη φάση που αναπροσαρμόζεστε μετά τον χωρισμό, να επαναδιατυπώσετε τις αρνητικές σκέψεις με πιο θετικό τρόπο. Εάν πιάσετε τον εαυτό σας να σκέφτεται αρνητικά, αναρωτηθείτε αν αυτό που σκέφτεται όντως ισχύει και προσπαθήστε να επανασχεδιάσετε το κανάλι των σκέψεών σας.
Για παράδειγμα, αν σας έρθει στο μυαλό η σκέψη «Δεν αντέχω τη μοναξιά», αλλάξτε τη σε: «Δεν είμαι μόνος/η, θα πάω μια βόλτα με τους φίλους μου και μετά θα τηλεφωνήσω στην αδερφή μου». Επιπλέον, θα είναι πολύ χρήσιμο και βοηθητικό να αφιερώσετε χρόνο σε ένα νέο χόμπι. Μπορείτε επίσης να αποκαταστήσετε την τάξη στη ζωή σας με καθημερινές τελετουργίες, όπως μια πρωινή βόλτα ή διαλογισμό.
Προχωρώντας…
Μια διαχρονική, πολυπαραγοντική μελέτη του 2018 για νέους ενήλικες, τους συντρόφους και τους φίλους τους διαπίστωσε ότι η υιοθέτηση αισιόδοξων προοπτικών μπορεί να μετατρέψει τον χωρισμό σε μια θετική εμπειρία. Μπορεί να σας κάνει να αισθανθείτε καλύτερα το να δοκιμάσετε να σκεφτείτε τον χωρισμό και την προηγούμενη σχέση σας ως:
- μια ρομαντική εξερεύνηση που μπορεί να αποτελέσει ένα μάθημα για μια μελλοντική σχέση
- τροφή για σκέψη για το τι θα θέλατε να αποφύγετε
- μια ευκαιρία να βρείτε νέους τρόπους να αναπτυχθείτε και εκτός της σχέσης
Όταν ξεπερνάτε έναν χωρισμό, μπορεί να είναι χρήσιμο να κάνετε στον εαυτό σας μερικές ερωτήσεις σχετικά με την επόμενη σχέση σας, όπως:
- Τι θέλετε από τον επόμενο σύντροφό σας;
- Ποια είναι κάποια θετικά χαρακτηριστικά του πρώην συντρόφου σας που θα θέλατε να διαθέτει και ο επόμενος;
- Θέλετε να προσεγγίσετε την επόμενη σχέση σας με διαφορετικό τρόπο;
Αναζήτηση υποστήριξης
Όταν καταφέρετε να κάνετε τον αναστοχασμό σας, μπορεί να είναι ευεργετικό να αναζητήσετε περαιτέρω ψυχολογική υποστήριξη. Ορισμένοι τρόποι για να ζητήσετε υποστήριξη από άλλους μπορεί να περιλαμβάνουν:
- φίλους και συμβούλους που μπορούν να σας ακούσουν και να σας υποστηρίξουν συναισθηματικά
- ομαδικά πλαίσια υποστήριξης
- κατοικίδια ζώα για συντροφιά
Πόσος χρόνος θα χρειαστεί;
Όπως κάθε χωρισμός είναι διαφορετικός, η αποθεραπεία είναι επίσης μοναδική για τον καθένα. Συνήθως, η επούλωση που απαιτείται ύστερα από τον τερματισμό μιας σημαντικής σχέσης μπορεί να διαρκέσει από 1,5 έως 3 χρόνια. Οι γάμοι που καταλήγουν σε διαζύγιο τείνουν να χρειάζονται μεγαλύτερο διάστημα.
Σύμφωνα με μια μελέτη του 2021 στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τους χωρισμούς, οι συμμετέχοντες χρειάστηκαν περίπου 6 μήνες κατά μέσο όρο για να αναρρώσουν. Άλλοι χρειάστηκαν έως και ένα χρόνο, πιθανώς επειδή παρέμειναν προσκολλημένοι σε ορισμένα στάδια θλίψης, μηρυκάζοντας το παρελθόν.
Κάθε άτομο θα χρειαστεί διαφορετικό χρονικό διάστημα για να θεραπευτεί έπειτα από έναν οδυνηρό χωρισμό. Εάν αισθάνεστε προσκολλημένοι ή ότι σας παίρνει περισσότερο από ό,τι νιώθετε κατάλληλο, μπορεί να είναι χρήσιμο να επικοινωνήσετε με έναν θεραπευτή ή σύμβουλο για υποστήριξη.
Τα επόμενα βήματα
Όσο καιρό κι αν ήσασταν μαζί, ο χωρισμός μπορεί να είναι πολύ δύσκολος. Και ενώ διαφορετικοί παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνεστε σε έναν χωρισμό, η εμπειρία κάθε ατόμου είναι μοναδική. Δεδομένου ότι ο χωρισμός περιλαμβάνει συναισθηματική απώλεια καθώς και σημαντικές αλλαγές στην κοινωνική σας ζωή, μπορεί να περάσετε τη διαδικασία του πένθους.
Το ταξίδι στα πέντε στάδια της θλίψης είναι πολύ συνηθισμένο κατά τη διάρκεια της αποθεραπείας σας. Μπορεί να χρειαστεί να αφιερώσετε αρκετό χρόνο στο να θεραπεύσετε τον εαυτό σας και να τον ξαναχτίσετε συναισθηματικά, πριν προχωρήσετε πλήρως μετά από έναν χωρισμό. Τα πράγματα που μπορεί να αποδειχτούν ιδιαίτερα θεραπευτικά περιλαμβάνουν:
- εξερεύνηση νέων χόμπι
- στήριξη από ένα δυνατό υποστηρικτικό δίκτυο
- ακρόαση τραγουδιών χωρισμού
- συμμετοχή σε διαδικτυακές κοινότητες υποστήριξης για άτομα που περνούν έναν χωρισμό
Η προσέγγιση ενός ψυχολόγου μπορεί επίσης να είναι πολύ ευεργετική για να αντιμετωπίσετε τον χωρισμό. Με χρόνο και υπομονή, θα μπορέσετε να απολαύσετε ξανά αυτονομία, υποστήριξη, ακόμα και μια νέα σχέση.
