Παρουσίαση βιβλίου: “Για τις αιτίες και τη θεραπεία των εξαρτήσεων”

Το βιβλιοπωλείο Τσιοπελάκος, οι εκδόσεις ΠΕΔΙΟ και η συλλογικότητα «Από Κοινού» σάς προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου του Φοίβου Ζαφειρίδη “Για τις αιτίες και τη θεραπεία των εξαρτήσεων”, την Κυριακή 21 Απριλίου και ώρα 20:00 στην αίθουσα εκδηλώσεων στο Κέντρο Έρευνας – Μουσείο Τσιτσάνη στα Τρίκαλα.

ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΘΑ ΜΙΛΗΣΟΥΝ:
• Γιώργος Σταματόπουλος, δημοσιογράφος.
• Ηλίας Σιαφάκας, μέλος της συλλογικότητας «Από Κοινού».
• O συγγραφέας του βιβλίου Φοίβος Ζαφειρίδης, ψυχίατρος, επιστημονικός υπεύθυνος του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας ΑΠΘ.

ΦΟΙΒΟΣ ΖΑΦΕΙΡΙΔΗΣ
Για τις αιτίες και τη θεραπεία των εξαρτήσεων.  
Απαντώντας στις ερωτήσεις του Αμερικανoύ εξαρτησιολόγου William L. White.

«Κατά τη δεκαετία του 1980 εμφανίζονται ο νεανικός αλκοολισμός, ο αλκοολισμός της τρί-
της ηλικίας, ο μοναχικός πότης και ο εξαρτημένος από σκληρά ναρκωτικά, που μέχρι τότε
δεν υπήρχαν στην Ελλάδα. Νομίζω ότι η εμφάνιση αυτών των νέων μορφών ανεξέλεγκτης
καταχρηστικής και εξαρτητικής συμπεριφοράς σχετίζεται με τη μοναξιά και την αλλοτρίω-
ση, που άρχισαν να εμφανίζονται μετά το 1980, κυρίως στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας
(…) Ήταν το τίμημα της ταχύτατης οικονομικής ανάπτυξης που υποσχόταν η ελεύθερη
αγορά στην ελληνική κοινωνία…», Φοίβος Ζαφειρίδης

«Η εξάρτηση και η θεραπεία της αναπαρίστανται συνήθως με τη μορφή πολύ προσωπι-
κών ιστοριών, αλλά η ευαλωτότητα στην εξάρτηση, όπως και οι προσπάθειες ανάρρωσης,
ξεδιπλώνονται μέσα σε πλαίσια αλλαγών της ζωής ή μέσα από οριακές καταστάσεις στη
ζωή», William L. White

Ποια είναι η «ουσία» της εξάρτησης; Οι εξαρτήσεις οφείλονται σε ατομικές ιδιομορφίες,
γενετικές, αναπτυξιακές, βιογραφικές, ή μήπως πρόκειται για ένα αμιγώς κοινωνικό
φαινόμενο; Από τις απαντήσεις σε αυτά και άλλα συναφή ερωτήματα εξαρτώνται κατά
πολύ το είδος των υπηρεσιών απεξάρτησης που μια κοινωνία θα επιχειρήσει να ορ-
γανώσει, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο θα κατανοήσει το βίωμα των εξαρτήσεων,
ατομικό και συλλογικό.

Το βιβλίο αυτό, το οποίο παρουσιάζει έναν γόνιμο επιστημονικό διάλογο ανάμεσα σε
δύο ειδικούς επιστήμονες, επιχειρεί να δώσει απαντήσεις στα παραπάνω φλέγοντα
ερωτήματα που απασχολούν όλες τις σύγχρονες κοινωνίες, συμπεριλαμβανομένης της
ελληνικής. Με μακροχρόνια εμπειρία στο πεδίο των εξαρτήσεων, ο Αμερικανός εξαρ-
τησιολόγος William L. White θέτει ουσιώδη ερωτήματα γύρω από τα αίτια των εξαρτή-
σεων, τις προϋποθέσεις και την ιστορία των θεσμών απεξάρτησης στον δυτικό κόσμο
και στην Ελλάδα σε έναν όχι τυχαίο άνθρωπο. Ο ψυχίατρος και πανεπιστημιακός Φοίβος
Ζαφειρίδης είναι μια εμβληματική φυσιογνωμία στον χώρο της απεξάρτησης. Ανέλαβε
καθοριστική δράση για την ανάπτυξη στη χώρα μας δομών απεξάρτησης που, όπως
σημειώνει στην εισαγωγή του ο Μανόλης Τζανάκης, επίκουρος καθηγητής στο Πανε-
πιστήμιο Κρήτης, «υπερβαίνουν τον ψυχιατρικό εγκλεισμό και ευρύτερα την ιατρικο-
κεντρική προσέγγιση, ήδη από τη δεκαετία του 1980», έχοντας ιδρύσει τη Θεραπευτική
Κοινότητα «Ιθάκη» και το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕ.Θ.Ε.Α.). Και οι
δύο συνομιλητές συμφωνούν ότι οι εξαρτήσεις συνιστούν ένα πολύπλοκο, ιστορικά και
κοινωνικά καθορισμένο φαινόμενο.
Ο Ζαφειρίδης, μεταξύ άλλων, δίνει έμφαση στη διάσταση της κοινότητας ως προϋπόθε-
σης για την υποστήριξη των ατόμων που επιζητούν κάποιας μορφής απεξάρτηση από
ουσίες, ενδεχομένως και από συμπεριφορές. Επικεντρώνεται κυρίως σε δύο τύπους
συλλογικής οργάνωσης: αυτόν των θεραπευτικών κοινοτήτων και αυτόν των ομάδων
αυτοβοήθειας – ως «νέα» πρόκληση.
Το πολύ ενδιαφέρον αυτό βιβλίο φιλοξενεί ένα μεστό προβληματισμών και στοιχείων
κείμενο για την ιστορία των εξαρτήσεων αλλά και για τα ιδεολογικά, θεραπευτικά και
επιστημονικά συμφραζόμενα των προσπαθειών να αναπτυχθούν δομές υποστήριξης της
απεξάρτησης βασισμένες στην προσωπική ευθύνη και στη διαρκή αναζήτηση νέας γνώ-
σης, θεμελιωμένης στην ισότιμη ανταλλαγή εμπειριών και σε αξίες όπως η αξιοπρέπεια,
η τιμή, η δικαιοσύνη και η αλληλεγγύη, «σε μια θεώρηση των εξαρτήσεων που να μην
είναι στενά κλινική, να μην επικεντρώνεται στο σύμπτωμα, αλλά να αποσκοπεί στη συ-
μπαράσταση και στον αναπροσανατολισμό της ίδιας της ζωής».
Ο Φοίβος Ζαφειρίδης είναι ψυχίατρος ειδικευμένος στην κοινωνική ψυχιατρική και
διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης. Το 1983 ίδρυσε τη Θε-
ραπευτική Κοινότητα «Ιθάκη» και το 1987 το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων
(ΚΕ.Θ.Ε.Α.), το οποίο διηύθυνε έως το 1995. Από το 1995 έως το 2013 δίδαξε ψυχολογία
των εξαρτήσεων και ανθρωπιστική ψυχολογία / ψυχοθεραπεία ως αναπληρωτής κα-
θηγητής στο Τμήμα Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Την
ίδια περίοδο ίδρυσε το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα των Εξαρτήσεων του ίδιου πανεπι-
στημίου, που λειτούργησε μέχρι το 2013. Από το 2001 έως σήμερα είναι επιστημονικός
υπεύθυνος του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας του Τμήματος Ψυχολογίας του
ΑΠΘ. Είναι συγγραφέας της μελέτης «Πρόταση για την Οργάνωση της Θεραπείας των
Τοξικομανών στην Ελλάδα» (1982), πάνω στην οποία βασίστηκε η ανάπτυξη των θερα-
πευτικών κοινοτήτων του ΚΕ.Θ.Ε.Α., καθώς και του βιβλίου Εξαρτήσεις και Κοινωνία,
που κυκλοφόρησε το 2009. Υπήρξε εισηγητής σε πολλά διεθνή και ελληνικά συνέδρια
και δημοσίευσε μεγάλο αριθμό επιστημονικών άρθρων σε ελληνικά και ξένα περιοδικά.
Διετέλεσε επίσης μέλος του Δ.Σ. της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Θεραπευτικών Κοινοτή-
των και της Ευρωπαϊκής Ένωσης Θεραπευτικών Κοινοτήτων.
Ο William L. White είναι επίτιμος ανώτερος σύμβουλος έρευνας στο Σύστημα Υγείας του
Chestnut / Ίδρυμα Lighthouse και τέως πρόεδρος του συμβουλίου της Ένωσης Κοινοτήτων
Ανάρρωσης (Recovery Communities United). Απασχολήθηκε στο πεδίο των εξαρτήσεων
από το 1969 ως streetworker, σύμβουλος διευθυντής κλινικής, ερευνητής, αλλά και ως
εκπαιδευτής και σύμβουλος σε διάφορες χώρες. Έχει συγγράψει, μόνος ή μαζί με άλλους,
περισσότερα από 400 άρθρα, μονογραφίες, ερευνητικές αναφορές, κεφάλαια σε συλλογι-
κούς τόμους, καθώς και 20 βιβλία. Το έργο του με τίτλο Slaying the Dragon – The History of
Addiction and Recovery in America τιμήθηκε με το Βραβείο McGovern Family Foundation
ως το καλύτερο βιβλίο που έχει γραφτεί για την ανάρρωση από την εξάρτηση. Η μακροχρό-
νια συμβολή του στο πεδίο των εξαρτήσεων έχει αναγνωριστεί με βραβεία από το National
Association of Addiction Treatment Providers, το National Council on Alcoholism and
Drug Dependence, το NAADAC: The Association of Addiction Professionals, το American
Society of Addiction Medicine και το Native American Wellbriety Movement__