Το κουκλοθέατρο και η παιδαγωγική του αξία

Το κουκλοθέατρο της Αναστασία Ξηρομερίτου είναι ένα από τα πιο ωραία και ολοκληρωμένα project πανελλαδικά. Για τις δημιουργούς των παραστάσεων του Αναστασία Ξημερορίτου και Κατερίνα Γλωσσοπούλου, είναι η ζωή τους. Μιλήσαμε με την κυρία Ξηρομερίτου, η οποία σπούδασε παιδαγωγικά και τη ρωτήσαμε για το κουκλοθέατρο, τα οφέλη του στα παιδιά και το έργο «Η Κοκκινοσκουφίτσα… αλλιώς».

 Τι είναι το κουκλοθέατρο;

Το κουκλοθέατρο είναι τόσο παλιό όσο και ο άνθρωπος. Οι άνθρωποι των σπηλαίων έβλεπαν στους τοίχους να σχηματίζονται μορφές από την φωτιά που ήταν αναμμένη στο κέντρο της σπηλιάς, αυτές οι μορφές πήραν σάρκα και οστά και έγιναν κούκλες. Είναι μια τέχνη που άνθισε την εποχή του Μεσαίωνα στην Δυτική Ευρώπη. Με την Ιερά Εξέταση και τις απαγορεύσεις δεν υπήρχε ελευθερία του λόγου. Οι άνθρωποι βρήκαν λοιπόν  αυτόν τον τρόπο να εκφράζουν τις απόψεις τους για τα θέματα που τους απασχολούσαν. Οι παραστάσεις γίνονταν στις πλατείες και παρουσιάζονταν θρησκευτικά δρώμενα. Οι μικρές κούκλες είχαν την ονομασία : «Μικρές Μαρίες» και στην συνέχεια  ονομάστηκαν Μαριονέττες.

Το κουκλοθέατρο συνεχίζει ακόμη και σήμερα να μαγεύει μικρούς και μεγάλους. Ειδικά στο εξωτερικό υπάρχουν παραστάσεις με μαριονέτες οι οποίες παρουσιάζουν ακόμη και όπερες. Δυστυχώς στην χώρα μας είναι συνδεδεμένο με την προσχολική αγωγή και δεν αναγνωρίζεται ο καλλιτεχνικός αλλά και παιδαγωγικός του χαρακτήρας  σε όλες τι ηλικίες.

 Ποια είναι η παιδαγωγική αξία του Κουκλοθεάτρου;

Στην τάξη ο δάσκαλος μπορεί πιο εύκολα να περάσει μηνύματα στα παιδιά με την κούκλα. Ειδικά στις μικρότερες ηλικίες όπου εκεί υπάρχει το στοιχείο του ανιμισμού στην ψυχοσύνθεση του παιδιού. Αφηρημένες έννοιες αλλά και παρατηρήσεις γίνονται καλύτερα αντιληπτές από τα παιδιά με την παρουσία της κούκλας. Υπάρχουν κούκλες οι οποίες παρουσιάζουν προβληματικές καταστάσεις των παιδιών οι λεγόμενες persona dolls. Με αυτές τις κούκλες το παιδί προβάλει τις δικιές του καταστάσεις κι έτσι λύνονται προβλήματα  άσχημης συμπεριφοράς. Τα παιδιά κρατώντας στο χέρι τις κούκλες τους παρουσιάζουν το θεατρικό του χωρίς τον φόβο της επίκρισης των θεατών. Αυτό γιατί όλα τα κάνει η κούκλα και όχι το παιδί. Το παιδί μπορεί να εκμυστηρευθεί θέματα που το απασχολούν στην κούκλα χωρίς τον φόβο της επίκρισης η της κοροϊδίας. Ιδιαίτερα τα συνεσταλμένα παιδιά βοηθιούνται πάρα πολύ από την παρουσία της κούκλας.

 Από ποια ηλικία ένα παιδί παρακολουθεί κουκλοθέατρο.

Δεν υπάρχει συγκεκριμένος χρόνος που μπορεί το παιδί να παρακολουθήσει μια παράσταση κουκλοθέατρου. Η μητέρα με μια κούκλα στο χέρι όταν το παιδί είναι βρέφος μπορεί να του λέει μικρά ποιήματα – ταχταρίσματα ή νανουρίσματα.

Όταν το παιδί μεγαλώσει και μπορεί να πιάσει τα παιχνίδια του μια μαλακή πάνινη κούκλα του κρατά συντροφιά. Αυτή η κούκλα γίνεται η φίλη του , η παρέα του.

Υπάρχουν εξειδικευμένες παραστάσεις για βρέφη αλλά και για μεγαλύτερα παιδιά ανάλογες με τις αντιληπτικές τους ανάγκες.

 Έχετε εργαστήρι Κουκλοθεάτρου με χειροποίητες κούκλες. Πόσο εύκολο είναι να μπείτε στον ρόλο να δημιουργήσετε μια κούκλα.

Η δημιουργία μιας κούκλας είναι η ιδέα της στιγμής. Μπορεί να κυοφορείτε μέσα σου πολλές ημέρες μέχρι να πάρει σάρκα και οστά και να πάρει σχήμα. Είναι πολύ σημαντικό να παίρνεις ερεθίσματα από πολλές πηγές και να παρακολουθείς τις τάσεις και τις εξελίξεις της καθημερινότητας.

Έχετε εκδώσει έξι βιβλία, πως έρχεται η έμπνευσή σας;

Η ιδιότητά μου σαν εκπαιδευτικός με βοηθάει να αφουγκράζομαι τις ανάγκες των δασκάλων και των παιδιών. Αυτές αποτελούν πηγή έμπνευσης έτσι μπορώ και δημιουργώ ιστορίες αλλά και εκπαιδευτικά βοηθήματα. Ανάλογο είναι το νέο μας βιβλίο για την επέτειο του «ΟΧΙ». Ένα βιβλίο εργαλείο για κάθε εκπαιδευτικό με το project και τις δραστηριότητες για την γιορτή αλλά και με δρώμενα και ποιήματα.

 Ποιο είναι το επόμενο βιβλίο;

Επειδή η συναισθηματική αγωγή είναι ένα θέμα που απασχολεί τους εκπαιδευτικούς και έχουμε δημιουργήσει και την ανάλογη κούκλα, το επόμενο βιβλίο μας θα έχει αυτό το θέμα.

 Πείτε μας λίγα λόγια για την παράσταση «Η Κοκκινοσκουφίτσα… αλλιώς»…

«Η Κοκκινοσκουφίτσα… αλλιώς» είναι μια παράσταση η οποία παίζεται με την τεχνική του συνδυαστικού θεάτρου. Με θέατρο, κουκλοθέατρο και θέατρο σκιών, έτσι ώστε το ενδιαφέρον των παιδιών κρατιέται αμείωτο. Το έργο απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες γιατί θίγει ένα ευαίσθητο θέμα που απασχολεί όλα τα παιδιά: « την επαφή με τον άγνωστο» κατά την οποία θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Μέσα στο έργο περιγράφονται αυτοί οι κίνδυνοι και οι ήρωες δίνουν στα παιδιά τους τρόπους αντιμετώπισης τους.

Πως από νηπιαγωγός ακολουθήσατε την τέχνη του κουκλοθέατρου;

Κατά την περίοδο των σπουδών μου παρακολούθησα διάφορα σεμινάρια κουκλοθέατρου και θεατρικού παιχνιδιού. Είχα την τύχη να παρακολουθήσω από κοντά την μεγάλη μορφή του ελληνικού κουκλοθεάτρου την Ελένη Θεοχάρη Περάκη. Έτσι παράλληλα με την θητεία μου ως νηπιαγωγός στα σχολεία της Φθιώτιδας δημιουργούσα και έργα στο κουκλοθέατρο που τα παρουσίαζα σε σχολεία αλλά και σε εκδηλώσεις κυρίως του καλοκαιρινούς μήνες. Το κουκλοθέατρο ήταν ένα πεδίο δράσης που λάτρευα, έτσι έφυγα από την Δημόσια εκπαίδευση και ασχολήθηκα αποκλειστικά με την τέχνη του κουκλοθεάτρου από το 2006.

 Πως είναι η συνεργασία σας με την Κατερίνα Γλωσσοπούλου.

Η Κατερίνα είναι η μεγαλύτερη κόρη μου. Μπορώ να πω πως είμαι περήφανη για τα παιδιά μου. Χωρίς πίεση ακολούθησαν αυτό που τους έδωσα. Ο γιός μου, ο Ιωάννης  Γλωσσόπουλος, που δραστηριοποιείται στην Θεσσαλονίκη με την παιδική σκηνή «Ονειροβάτες» και η Κατερίνα  που έμεινε εδώ για να συνεχίσει την παράδοση έδωσαν νέο αέρα στο Κουκλοθέατρο Λαμίας. Η Κατερίνα με τις σπουδές της στην θεατρολογία μπορεί να στηρίξει το Κουκλοθέατρο και θεωρητικά αλλά και με την εμπειρία της δίπλα στην Ξένια Καλογεροπούλου μπορεί να φέρει μια άλλη νότα.