Γιώργος Λιάνης: «Θεωρώ τον Τσιτσάνη εθνικό μας συνθέτη»

O δημοσιογράφος, πολιτικός και συγγραφέας Γιώργος Λιάνης έρχεται ξανά στο προσκήνιο με το νέο του βιβλίο «ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ – αιώνιος καλπασμός», στο οποίο προσεγγίζει τον εθνικό συνθέτη, λαϊκό ποιητή αλλά και πιστό φίλο του Βασίλη Τσιτσάνη, φωτίζοντας άγνωστες… πτυχές του και διακρίνοντας την αλήθεια από τον μύθο. Σε μια πρόσφατή του συνέντευξη μιλάει για το νέο του συγγραφικό έργο αλλά και για το Βασίλη Τσιτσάνη.

Ήταν διακαής πόθος του να γνωρίσει τον Τσιτσάνη από νεαρός έφηβος στη Θεσσαλονίκη, όταν πρωτάκουσε στα σφαιριστήρια τα τραγούδια του. Άρτι αφιχθείς το 1972, στην Αθήνα ως δημοσιογράφος από το περιοδικό της Θεσσαλονίκης «Επίκαιρα», ζήτησε από φίλους να τον πάνε στον Τσιτσάνη στο «Χάραμα». Συνεπώς, μπήκε στη μαγεία και στην τροχιά πέριξ του εκπληκτικού αυτού αστεριού. Έγινε η πρώτη συνέντευξη το 1972 και από τότε μείνανε, μέχρι το θάνατό του, το 1984, αχώριστοι φίλοι, ίσως σαν δάσκαλος με μαθητή, με την έννοια ότι ήταν ένας δάσκαλος του γένους ο Τσιτσάνης! Αλλά αξιώθηκε τεράστιας εμπιστοσύνης από την πλευρά του, τέτοιας που οι λίγες του τηλεοπτικές, όπως και έντυπες δημοσιογραφικές συνεντεύξεις, να είναι σχεδόν δικές του.

Ο κ. Λιάνης θυμάται έντονα ένα σκηνικό από την πρώτη του συνέντευξη με τον Τσιτσάνη. Ήταν το 1972, στη Γλυφάδα, στο σπίτι του, τη σκήτη, όπως τη λέει, γιατί έμοιαζε με σκήτη ενός καλόγερου κι εκείνος ένας απομονωμένος άνθρωπος μέσα στην έρημο της Αθήνας. Κι εκεί δούλευε συνέχεια με τον μπαγλαμά και το μπουζούκι του. Έγραφε τα τραγούδια του. Σημείωνε τα χειρόγραφά του. Θυμάται μια «αγιασμένη» ατμόσφαιρα στο σπίτι του και τον Τσιτσάνη να δουλεύει ακατάπαυστα. Η οικογένειά του, η γυναίκα του Ζωή και τα δύο του παιδιά Κώστας και Βικτωρία ζούσαν στον επάνω όροφο.

Για τον Γιώργο Λιάνη είναι συνταρακτική η περίπτωση Τσιτσάνη. Δήλωσε χαρακτηριστικά: «Αγαπώ κι έχω ζήσει τον Μάνο Χατζηδάκι, τον Μίκη Θεοδωράκη, αλλά τον Τσιτσάνη θεωρώ «εθνικό» μας συνθέτη και δεν αποσύρω τον όρο. Είναι «εθνικός», γιατί εξέφρασε τον Ελληνισμό στις πιο χαλεπές στιγμές του με τραγούδια που είναι ορόσημα. Εξέφρασε το έπος του ’40, την Αντίσταση, την Κατοχή και τον Εμφύλιο, κατέγραψε τα γεγονότα της εποχής με μεγαλειώδη τραγούδια. Σημερινή αντιστοιχία δεν υπάρχει, αφού δεν βλέπουμε κάποιον να μπορεί να εκφράσει τι συμβαίνει με την οικονομική κρίση που βιώνουμε. Ο Τσιτσάνης εξέφρασε με το τραγούδι «Συννεφιασμένη Κυριακή» τι συνέβη στην Κατοχή. Με το τραγούδι «Μπρος στο ρημαγμένο σπίτι» τι συνέβη στην Ελλάδα μετά την Κατοχή και με το τραγούδι «Κάποια μάνα αναστενάζει» ύμνησε τον καημό των μανάδων του Εμφυλίου. Κι όλα αυτά όχι με τρόπο πολιτικό ή κομματικό, αλλά εθνικό κι ενωτικό. «Οι δύο Ελλάδες» που λέει ο Σαββόπουλος, ενώθηκαν με τον Τσιτσάνη».

Εν τω μεταξύ, ο Λιάνης αποκαλύπτει ότι το βιβλίο του είναι σε ένα μεγάλο βαθμό μυθιστορηματικό αλλά διαθέτει πλούσια βιογραφικά στοιχεία. Περισσότερο καταγράφει, σχεδόν συντριπτικά, τα γεγονότα που συνέβησαν από το 1972 και μετά. Το βιβλίο του παρουσιάζει έναν άλλο Τσιτσάνη, που δεν γνώρισε κανένας από τόσο κοντά. Ρίχνει φως στον άνθρωπο και την προσωπικότητά του.

Η φιλία του Λιάνη με την οικογένεια του Τσιτσάνη κρατάει μέχρι σήμερα. Αναφέρει ότι ο Τσιτσάνης είχε τη θεϊκή τύχη να έχει δίπλα του μια γυναίκα τεραστίων, ψυχικών αντοχών και διαστάσεων. Αυτή η μικρή αριστοκράτισσα από τη Θεσσαλονίκη, η Ζωή Σαμαρά, την οποία ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα ο Τσιτσάνης, αφενός ήταν μια σταρ του Χόλιγουντ στην ομορφιά και αφετέρου ήταν μια πιστή Πηνελόπη. Ο Τσιτσάνης είχε έναν οργιώδη βίο, όχι ερωτικό, αλλά με τη μουσική. Αφιερωνόταν στην τέχνη του. Κι η σύζυγός του ήταν εκεί. Δεν υπάρχει βράδυ που ο Τσιτσάνης δεν έμεινε σπίτι του παρά μόνο στα τρία μεγάλα ταξίδια που έκανε.

Το βιβλίο αυτό ουσιαστικά γράφεται από το 1972, που γνώρισε τον Τσιτσάνη. Αλλά ποτέ δεν έπαιρνε το κουράγιο και το θάρρος να το εκδώσει, γιατί είχε αυτή την αίσθηση συντριβής και δέους απέναντι σε ένα μέγεθος που τον έλιωνε. Πήρε την απόφαση να το γράψει, ύστερα από πίεση του καλού του φίλου Λευτέρη Παπαδόπουλου, ο οποίος του θύμισε πως το χρωστάει αυτό το βιβλίο στον Τσιτσάνη και πως αν δεν το γράψει τώρα που συμπληρώνεται 100ετία από τη γέννησή του, δεν θα το έκανε ποτέ. Λοιπόν, στρώθηκε και σε δύο μήνες το ολοκλήρωσε.

Επίσης, ο Λιάνης αναφέρει ότι οι γυναίκες για τον Τσιτσάνη ήταν οι Μούσες του. «Η ζωή χωρίς γυναίκα είναι σαν τον άνθρωπο χωρίς πόδια» έλεγε. Τις λάτρεψε και τις τραγούδησε μοναδικά.  Ο Τσιτσάνης ήταν ένας ποιητής, όχι βέβαια του μεγέθους του Ελύτη, του Παλαμά κ.ά. αλλά ένας σπουδαίος λαϊκός ποιητής.
 
Και τέλος, «Δεν αρκεί το Μουσείο Τσιτσάνη στη γενέτειρά του στα Τρίκαλα», τονίζει ο Γιώργος Λιάνης στην συνέντευξή του.

Editor: Κωνσταντίνα Κ.