Υφάσματα: Από πού προέρχονται οι πρώτες ύλες της μόδας

Από πού προέρχονται τα υφάσματα που είναι οι βασικές πρώτες ύλες στην βιομηχανία της μόδας; Πως προέκυψαν οι και οι ονομασίες τους;

 

Τα υφάσματα είναι το Α και το Ω στην βιομηχανία της μόδας. Πώς θα ήταν η ζωή μας αν δεν είχε ανακαλυφθεί το τζιν, η οργάντζα ή το σατέν; Που πρωτοεμφανίστηκαν και πως;

Από τη Νάντια Γρινιεζάκη

Καθημερινά χρησιμοποιούμε στη μόδα λέξεις όπως τζιν, κασμίρ ή οργάντζα. Είναι ευρέως γνωστά υφάσματα και υπάρχουν στην περιγραφή πολλών ενδυμάτων. Αλλά πολλοί λίγοι από εμάς γνωρίζουν από πού και πώς δημιουργήθηκαν αυτές οι λέξεις.

Πολλά από αυτά τα υφάσματα της μόδας είναι πολύ οικία και τα χρησιμοποιούμε καθημερινά ή τα βλέπουμε στις βιτρίνες. Σχεδιαστές και ράφτες σε όλο τον κόσμο τα χρησιμοποιούν εδώ και δεκαετίες.

Κι όμως, πολλοί από εμάς δε γνωρίζουμε την προέλευσή του ονόματος τους. Πως προέκυψε δηλαδή το όνομα που φέρουν, το οποίο έρχεται κατευθείαν από έναν γεωγραφικό προορισμό (πόλη, περιοχή, ή ακόμα και ολόκληρη χώρα). Σε κάποιες περιπτώσεις, μάλιστα, προκύπτουν και παράξενες ιστορίες απ’ αυτά τα ονόματα. Τι θα λέγατε να απαριθμήσουμε μερικά παραδείγματα;

Τζιν (Ντένιμ)

Το πασίγνωστο αυτό ύφασμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τις ΗΠΑ και τον Λιβάι Στράους. Ωστόσο, το ύφασμα προέρχεται από κάπου πολύ πιο κοντά μας…

Για την ακρίβεια το συγκεκριμένο ύφασμα έχει δύο προελεύσεις, γι’ αυτό και τα δύο διαφορετικά του ονόματα, τζιν και ντένιμ.

Το «τζιν»

Η πολύ ανθεκτική ύφανση του οδήγησε πολλούς ναυτικούς της Γένοβας να το υιοθετήσουν. Όχι μόνο για την αμφίεσή τους μέσα στα πλοία, αλλά και για όταν έβγαιναν στα λιμάνια. Με παρόμοιο ύφασμα (καραβόπανο) φτιάχνονταν άλλωστε και τα πανιά των ιστιοφόρων πλοίων.

Η λέξη τζιν (jeans) λοιπόν, προέρχεται απευθείας από τη Γένοβα (Gênes), έτσι αποκαλούν έως σήμερα οι Γάλλοι αυτό το σπουδαίο ιστορικό λιμάνι της Ευρώπης.

Η ιστορία του τζιν ξεκινάει από εκεί, από τα πλοία του Χριστόφορου Κολόμβου. Με παρόμοιο ύφασμα ήταν κατασκευασμένα τα πανιά των Νίνα, Πίντα και Σάντα Μαρία που έφτασαν στο Νέο Κόσμο το 1492.

Το 1850, περίπου 360 χρόνια αργότερα, ο Γερμανό-Εβραίος -20άχρονος- μετανάστης από τη Βαυαρία Λιβάι Στράους, ακολούθησε στην Καλιφόρνια τους χρυσοθήρες της Νέας Υόρκης. Εκεί άρχισε να πουλάει «το πανί του Κολόμβου» για τις σκηνές τους, καθώς ήταν πάρα πολύ ανθεκτικό. Όμως οι εργάτες του ζήτησαν ρούχα που θα άντεχαν στις σκληροτράχηλες απαιτήσεις της δουλειάς τους.

Τότε ο Levi Strauss σκέφτηκε τους ναύτες της Γένοβας, που φορούσαν ανθεκτικά και κομψά ρούχα από καραβόπανο. Πήρε τα σκληρά και ανθεκτικά υφάσματά του και έφτιαξε τα πρώτα παντελόνια, που έγιναν ανάρπαστα. Επειδή η καταγωγή και η έμπνευσή του παντελονιού ήταν η Τζένοα (Genoa), τα ονόμασε στα αμερικάνικα τζινς (jeans).

Το «ντένιμ»

Οι χρυσοθήρες και οι εργάτες όμως άρχισαν να διαμαρτύρονται πως από το σκληρό καραβόπανο αποκτούσαν διάφορους ερεθισμούς στο δέρμα. Τότε ο Στράους αποφάσισε να αντικαταστήσει το σκληρό ύφασμα με ένα άλλο. Αναζητώντας ένα παρόμοια ανθεκτικό κατέληξε σε ένα γαλλικό βαμβακερό ύφασμα, το «Serge de Nimes», που δημιουργήθηκε το 1800 στο Νιμ της Γαλλίας.

Η λέξη denim είναι η αμερικανοποίηση της γαλλικής ονομασίας «Serge de Nimes». Οι ρίζες όμως του υφάσματος ανάγονται στην πραγματικότητα στον 16ο αιώνα στην Ινδία. Εκείνη την εποχή οι Πορτογάλοι ναυτικοί εμπορεύονταν ένα χοντρό βαμβακερό ύφασμα σε μπλε indigo χρώμα, που ονομαζόταν Dungaree. Το ύφασμα στη συνέχεια επεξεργάστηκε εκ νέου στη Γαλλία και έγινε καμβάς «La toile de Nimes». Η ιδιαιτερότητά του ήταν και είναι η πλέξη του. Είναι με σπάγκους, στην κατεύθυνση του πλάτους, κάτω από δύο κλωστές, μπλε και άσπρη τοποθετημένες στο μήκος του. Από το 1853, το ύφασμα της Νιμ άρχισε να χρησιμοποιείτε διαφορετικά και έγινε γνωστό ως ντένιμ. Με το πέρασμα των δεκαετιών αυτό το πανί έγινε ένα από τα σημαντικότερα υφάσματα της μόδας!

Οργάντζα

Η οργάντζα είναι ένα ανάλαφρο, διαυγές και με λιτή ύφανση ύφασμα. Αρχικά κατασκευάζονταν από μετάξι και γι΄ αυτό έχει δημιουργήσει μπέρδεμα για την προέλευσή του. Είναι σίγουρο ότι πρωτοκατασκευάστηκε στα υφαντήρια της επαρχίας Ζετζιάν της Κίνας. Στις όχθες του τεράστιου ποταμού Γιανγτζέ.

Αλλά, το όνομά της προέρχεται από την πόλη Ουργκέντς, που σήμερα βρίσκεται στο Τουρκμενιστάν. Η συγκεκριμένη πόλη δεν υπάρχει σήμερα ως οικισμός. Στην εποχή του Μεσαίωνα όμως, υπήρξε ένα από τα πιο σημαντικά κέντρα του Δρόμου του Μεταξιού. Την εμπορική οδό που συνέδεε την Ευρώπη με την Άπω Ανατολή.

Τουίντ

Μέσα στα κορυφαία υφάσματα της μόδας είναι το τουίντ, το οποίο ανέδειξε δημιουργώντας το αξεπέραστο ταγέρ της η μοναδική Coco Chanel. Ένα τραχύ ύφασμα που κατασκευάζεται από μαλλί. Οι ίνες του μπορεί να είναι υφασμένες απλά ή διαγώνια, ενώ περιέχουν ενδιάμεσα κλωστές σε διάφορα χρώματα. Είναι ένα εξαιρετικά ζεστό, ανθεκτικό, παχύ και άκαμπτο ύφασμα.

Λόγω της ανθεκτικότητάς του χρησιμοποιούταν κυρίως για «καθημερινά» ρούχα. Κυρίως ανδρικά κοστούμια, αλλά και για τα λεγόμενα «ρούχα εξοχής», στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Το τουίντ (tweed) χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά στην περιοχή Tweedsmuir Hills, που βρίσκετε στα σύνορα Αγγλίας και Σκωτίας. Ήταν ύφασμα που χρησιμοποιούσαν οι χωρικοί στις όχθες του ποταμού Tweed, καθώς ήταν πολύ ζεστό και ανθεκτικό.

Σατέν

Ποιος δεν γνωρίζει αυτό το λεπτό γυαλιστερό ύφασμα; Που λόγω της απαλότητάς του είναι συνυφασμένο με την πολυτέλεια και την κατασκευή κυρίως εσωρούχων;

Το ύφασμα χαρακτηρίζεται από μία απαλή, λαμπερή επιφάνεια, από τη μία, με μία πιο θαμπή επιφάνεια από την άλλη. Αποτέλεσμα συγκεκριμένου τρόπου ύφανσης των φυσικών ινών πανάκριβου μεταξιού, που χρησιμοποιήθηκε από την αρχαιότητα στην Κίνα. Από εκεί οι έμποροι, μέσα από τον δρόμο του μεταξιού το έφεραν στην Ευρώπη.

Η λέξη «σατέν» (satin στα γαλλικά) προέρχεται από το αραβικό «ζαϊτούν». Έτσι ονόμαζαν οι Άραβες έμποροι το διάσημο κινέζικο λιμάνι που προσέγκιζαν. Στους παλαιούς ευρωπαϊκούς χάρτες, αναφέρθηκε πρώτη φορά ως «Σιτόνγκ» και μετά ως «Καντόνα». Τα τελευταία χρόνια πλέον επικρατεί με την κινέζικη ονομασία του «Γκουανγκζού».

Κασμίρι

Αυτό το πολύ ιδιαίτερο μάλλινο ύφασμα συνδυάζει τη ζεστασιά και την εξαιρετικά μαλακή αίσθηση. Το μαλλί από κασμίρι ανήκει στα ποιο περιζήτητα πλεκτά υφάσματα και είναι από τα ποιο πολυτελή και ακριβά φυσικά νήματα.

Το κασμίρι είναι ένα ύφασμα πολύ πιο ζεστό, ελαφρύ και απαλό από το μαλλί του προβάτου. Δεν τσαλακώνετε και διατηρεί πάντα μια ωραία όψη. Αυτοί είναι και οι λόγοι που χρησιμοποιείται κυρίως για πανωφόρια και πουλόβερ.

Το μαλλί συλλέγεται με το χτένισμα του υποστρώματος (κατώτερη στοιβάδα του τριχωτού) της κατσίκας κασμιριού. Μιας εξαιρετικά ανθεκτικής στο κρύο φυλής, που ζει στα οροπέδια της Κίνας και της Μογγολίας. Το υπόστρωμα του τριχωτού της κατσίκας κασμιριού είναι πυκνό και απαλό. Παρέχει στο ζώο εξαιρετική προστασία σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, που συχνά πέφτουν έως και -40°C.

Σε αυτή την περιοχή το μαλλί επεξεργάζεται με το χέρι και υφαίνεται σε πουλόβερ ή σάλι πασμίνα (Pashmina). Για να κατασκευαστεί ένα πουλόβερ μέτριου μεγέθους χρειάζεται το μαλλί από 3-5 κατσίκες!

Εδώ η λέξη είναι ξεκάθαρη και δεν επιδέχεται παρερμηνείες. Το Αζάντ Κασμίρ βρίσκετε στο βόρειο μέρος της Ινδίας, συνορεύει με την Ινδία-Πακιστάν-Κίνα και βρίσκετε στα Ιμαλάϊα.

Μουσελίνα

Η μουσελίνα είναι ένα από τα πιο ανάλαφρα υφάσματα της μόδας. Είναι ένα ύφασμα απαλό, ελαφρύ, μαλακό και αρκετά διάφανο. Είναι αραχνοΰφαντο και γι’ αυτό ιδανικό για… ανάλαφρες εμφανίσεις. Ήταν το πιο διαδεδομένο και σύνηθες ύφασμα στα χαρέμια της ανατολής, για ευνόητους λόγους…

Η προέλευσή της είναι από την πόλη Μοσούλη, που βρίσκεται στο βόρειο Ιράκ. Η πόλη αργότερα έγινε γνωστή για τα σημαντικά κοιτάσματα πετρελαίου που βρίσκονται στο υπέδαφός της.