Γιατί φοράμε «Μάρτη» και τι συμβολίζει

Με την έναρξη του Μάρτη, συνηθίζεται από τα αρχαία χρόνια να φοράμε στον καρπό του χεριού μας το χαρακτηριστικό βραχιολάκι φτιαγμένο από άσπρη και κόκκινη κλωστή.

Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, το βραχιολάκι για τον «Μάρτη», που το ονομάζουμε και έτσι, φοριέται κυρίως στα παιδιά και τα ανύπαντρα κορίτσια. Είναι για να  προστατεύει το ευαίσθητο λευκό δέρμα από τον πρώτο, καυτό ήλιο της Άνοιξης και να μην καούν.

Ο «Μάρτης» παραδοσιακά φτιάχνεται την τελευταία ημέρα του Φεβρουαρίου ή την πρώτη του Μαρτίου. Αρχίζουμε να το φοράμε στον καρπό του χεριού σαν βραχιόλι από την 1η έως την 31η μέρα του Μάρτη. Που έχει όμως τις ρίζες του και πως εξελίχθηκε αυτό το ιδιαίτερο έθιμο;

Γιατί φοράμε «Μάρτη» 

Κατά τις ηλιόλουστες ημέρες του Μαρτίου, που ακολουθούσαν τα κρύα του χειμώνα, τα παιδιά έβγαιναν από τα σπίτια και έπαιζαν έξω στις αυλές. Οι ώρες του παιχνιδιού κάτω από τον ήλιο ήταν πολλές και οι μητέρες ήθελαν να τα  προφυλάξουν από τις ακτίνες του καυτού ήλιου.

Ο ήλιος του Μαρτίου θεωρούνταν επικίνδυνος και έτσι έφτιαχναν και φορούσαν στο χέρι των παιδιών τον «Μάρτη». Ένα κορδόνι από λευκό και κόκκινο νήμα. Ο «Μάρτης» αποτελείται από δύο κλωστές, μία λευκή και μία κόκκινη που είναι στριμμένες μεταξύ τους. Συμβόλιζαν την αγνότητα των παιδιών και τη χαρά της αναγέννησης της φύση και συνηθίζεται να φοριέται μέχρι την τελευταία μέρα του μήνα.

Που έχει τις ρίζες της αυτή η συνήθεια

Η παράδοση του «Μάρτη» έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα και την συναντάμε σε όλα τα Βαλκάνια.

Θεωρείται ότι το έθιμο προέρχεται από τα Ελευσίνια Μυστήρια, την ιερότερη γιορτή της αρχαίας Ελλάδας. Ήταν γιορτή και μυστηριακή τελετή παράλληλα που πραγματοποιούνταν στην Ελευσίνα της Αττικής, προς τιμή της θεάς Δήμητρας και της Περσεφόνης.

Ο Μάρτης ήταν (κατά το αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο) ο πρώτος μήνας του έτους και πήρε το όνομά του από τον θεό Άρη (Mars). Ήταν η αφύπνιση της φύσης και ο μήνας που προστάτευε τα νεαρά κορίτσια να μην καούν από τον ήλιο.

Στους μύστες που συμμετείχαν στα Ελευσίνια Μυστήρια (εκείνο το διάστημα) φορούσαν την «Κρόκη», ένα σύμπλεγμα κόκκινης και λευκής κλωστής ή υφάσματος. Τις τύλιγαν γύρω από το δεξί χέρι τους και το αριστερό πόδι. 

Με το πέρασμα των αιώνων, την προσπάθεια διατήρησης αυτών των δύο εθίμων οι ιστορίες αναμίχθηκαν και προστέθηκαν και νέα στοιχεία.

Σήμερα το έθιμο συνεχίζεται φορώντας το ερυθρόλευκο βραχιόλι με τις δύο κλωστές, ως συμβολισμός της έναρξης της άνοιξης. Το βραχιόλι φοριέται όλο το μήνα Μάρτιο μέχρι την τελευταία του μέρα, όπου αφαιρείται.

Με τις νεότερες συνήθειες λέγεται ότι προστατεύει από ασθένειες και κυρίως από τις καυτές ακτίνες του ήλιου. Οι οποίες υποτίθεται ότι είναι πολύ δυνατές κατά τη διάρκεια του Μαρτίου.

Παλιότερα, το σκούρο δέρμα σήμαινε ακαθαρσία, ειδικά για τα κορίτσια, για τα οποία τα πρότυπα ομορφιάς υπαγόρευαν ένα δέρμα χλωμό και μάγουλα ρόδινα.

Σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας, όταν το βραχιόλι αφαιρείται τοποθετείται στα κλαδιά της τριανταφυλλιάς ή ενός δέντρου. Για να τα δουν τα πουλιά της άνοιξης, τα  χελιδόνια και να τα πάρουν για να φτιάξουν τις φωλιές τους.

Σε άλλες περιοχές, το βραχιόλι τυλίγεται γύρω από στάμνες για να προστατεύει το νερό από τον ήλιο και να το διατηρεί κρύο. Άλλοι το δένουν γύρω από ένα δέντρο για να καρποφορήσει.

Γενικά, ακόμη έως και σήμερα η ιερότητα, η αναγέννηση και το ξύπνημα της φύσης έχουν τα αποτυπώματά τους επάνω επάνω σε αυτό το ερυθρόλευκο στοιχείο.

Η κατασκευή του παραδοσιακού «Μάρτη»

Παραδοσιακά χρειάζονται μόνο δύο κλωστές κεντήματος ή ραψίματος, μία κόκκινη και μία άσπρη. Αυτές τις δύο κλωστές τις στρίβουμε καλά για να πλεχτούν μεταξύ τους και τις δένουμε στο δεξί χέρι.

Σήμερα πλέον υπάρχουν διάφοροι τρόποι για την δημιουργία “Μάρτη” και βέβαια έχει γίνει μια εποχιακή τάση της μόδας, με πολλές εκδοχές.

Ακολούθησε μας στο Facebook, το Instagram και το Twitter