Τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς και τι είναι το «ζαχαροκάντιο ζυμωτή»

Τι σημαίνει άραγε το «ζαχαροκάντιο ζυμωτή» που αναφέρεται στα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς; Πραγματικά δε πάει ο νους σας!

Στα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς ίσως πολλοί είναι αυτοί που έχουν αναρωτηθεί τι είναι το «ζαχαροκάντιο ζυμωτή» που αναφέρεται μέσα στους στοίχους τους. Εάν είστε από αυτούς θα σας λυθεί η απορία μέσα από το παρακάτω άρθρο.

Από τη Χριστίνα Λαγοπούλου

Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες τα παιδιά βγαίνουν στους δρόμους και τραγουδάνε τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς. Ένα έθιμο που η πατρίδα μας τηρεί και σέβεται. Από τα ελάχιστα που έχουν απομείνει με το πέρασμα των χρόνων. Οι γενιές αλλάζουν και τα παιδιά δυσανασχετούν να πηγαίνουν σε κάθε σπίτι και να τραγουδάνε τα κάλαντα.

Τα πιο «τολμηρά» μπαίνουν περίπου με το «έτσι θέλω» στις αυλές των σπιτιών, χτυπάνε κουδούνια και ξεκινούν με τη φράση: «να τα πούμε;». Πηγαίνουν σε συγγενείς, φίλους και γενικότερα στα σπίτια που βρίσκονται τριγύρω στη γειτονιά τους. Αν και έχουν περάσει κάποια χρόνια από τότε που κι εγώ έβγαινα και έλεγα τα κάλαντα, πάντα είχα την απορία τι να σημαίνουν αυτοί οι στίχοι. Μεγαλώνοντας και κατανοώντας καλύτερα κάποιες λέξεις και φράσεις, αποφάσισα να αναλύσω τη σημασία των στίχων αυτών.

“Ζαχαροκάντιο ζυμωτή”

Η ιστορία τους έχει πολύ ενδιαφέρον. Καθώς πήρα με τη σειρά τους στίχους κοντοσταμάτησα στη φράση «ζαχαροκάντιο ζυμωτή» που αναφέρεται στα κάλαντα Πρωτοχρονιάς. Έψαξα διάσπαρτες πληροφορίες στο διαδίκτυο και σε διάφορα εγκυκλοπαιδικά βιβλία που βρήκα στη βιβλιοθήκη μου. Κατέληξα έτσι στο συμπέρασμα ότι η φράση «ζαχαροκάντιο ζυμωτή» αναφέρεται σε ένα γλύκισμα, που ούτε καν πάει ο νους μας. Το γλύκισμα αυτό είναι η παραδοσιακή βανίλια ή αλλιώς υποβρύχιο.

Η ιστορία της βανίλιας

Η βανίλια πρωτοφτιάχτηκε στην Κωνσταντινούπολη. Είναι γλύκισμα που δημιουργήθηκε από Χιώτες ζαχαροπλάστες και το έφτιαχναν στα σπίτια για να κερνούν τους επισκέπτες. Η συνταγή είναι απλή… Φτιάχνεται από ζάχαρη και νερό. Στο τέλος πρόσθεταν λεμόνι, για να μη ζαχαρώσει το σιρόπι και βανίλια ή μαστίχα σε σκόνη, ανάλογα με τις αρέσκειες και τις ανάγκες του καθενός. Αφού κρύωνε το σιρόπι, το ανακάτευαν κυκλικά με μια ξύλινη κουτάλα. Πάντα όμως προς την ίδια κατεύθυνση. Το ανακάτευαν μέχρι να γίνει μια ανοιχτόχρωμη γαλακτερή μάζα. Το παρασκεύασμα αυτό αναφέρεται στα κάλαντα περιφραστικά με τη φράση «ζαχαροκάντιο ζυμωτή» (δηλαδή το ζημωμένο μείγμα της ζάχαρης: η βανίλια).

Στην πραγματικότητα η φράση αυτή δεν έχει καμία σχέση με τον Άγιο Βασίλη. Γενικότερα, ένα προσπαθήσει κάποιος να κατανοήσει με τη σειρά αυτά που λέγονται στα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα δε θα βγάλει κάποιο νόημα. Οι στίχοι του τραγουδιού είναι διάσπαρτοι από θρησκευτικούς στίχους σε σύνδεση με στίχους κεκαλυμμένους ερωτικούς.

Στα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας τα κάλαντα λεγόταν από αγόρια και έμπαιναν σε σπίτια που έμεναν κορίτσια για να εκφράσουν τον έρωτα τους. π.χ. «..και δεν μας καταδέχεται / συ είσαι αρχόντισσα κυρία.. βαστάει εικόνα και χαρτί, ζαχαροκάντιο ζυμωτή (είσαι σαν γλυκό ζυμωμένο) κ.λπ.