Σχέσεις
Η τριαρχική θεωρία του Sternberg: Τα τρία πρόσωπα της αγάπης
Η τριαρχική θεωρία του Sternberg δίνει έμφαση τόσο στην πολυπλοκότητα της αγάπης, όσο και στη δυναμική, εξελισσόμενη ποιότητά της. Όπως αναπτύσσονται τα άτομα και οι σχέσεις και αλλάζουν με το πέρασμα του χρόνου, το ίδιο συμβαίνει και με την αγάπη τους.
Για τον Robert Sternberg, η αγάπη είναι περισσότερο πολύπλοκη από ό,τι υποδεικνύει μια απλή κατηγοριοποίηση σε περιπαθή έρωτα και συντροφική αγάπη. Αντίθετα, ο Sternberg υποστηρίζει ότι η αγάπη αποτελείται από τρία στοιχεία: οικειότητα, πάθος και απόφαση/δέσμευση.
1) Το στοιχείο οικειότητας περιλαμβάνει συναισθήματα εγγύτητας, τρυφερότητας και δεσμού με το άλλο πρόσωπο.
2) Το στοιχείο πάθους περιλαμβάνει κίνητρα, σχετικά με το σεξ, σωματική οικειότητα και ρομαντική διάθεση. Ένα χαρακτηριστικό δείγμα του στοιχείου αυτού είναι τα έντονα συναισθήματα έλξης, τα οποία προκαλούν σωματική διέγερση.
3) Η τρίτη πλευρά της αγάπης, το στοιχείο απόφασης/δέσμευσης, περιλαμβάνει τόσο την αρχική συνειδητοποίηση του ατόμου ότι είναι ερωτευμένος με ένα άλλο πρόσωπο, όσο και τη μακροπρόθεσμη αποφασιστικότητά του να διατηρήσει τη σχέση αυτή.
Τα στοιχεία αυτά, συνδυαζόμενα μεταξύ τους, παράγουν οκτώ τύπους σχέσης, ανάλογα με το ποιο από τα τρία στοιχεία είναι παρόν ή απόν σε μια σχέση. Για παράδειγμα, η «απουσία αγάπης» αναφέρεται σε δύο άτομα που έχουν μόνο μια απολύτως περιστασιακή σχέση. Χαρακτηρίζεται από απουσία και των τριών στοιχείων, δηλαδή της οικειότητας, του πάθους και της απόφασης/δέσμευσης. Η «συμπάθεια» αναπτύσσεται όταν το μοναδικό παρόν στοιχείο είναι η οικειότητα. Ο «παράφορος έρωτας (ερωτική τρέλα)» εμφανίζεται όταν το μόνο στοιχείο που υπάρχει είναι το πάθος και η «κενή αγάπη» υπάρχει όταν το μόνο παρόν στοιχείο είναι η απόφαση/δέσμευση.
Άλλα είδη αγάπης περιλαμβάνουν δύο ή περισσότερα στοιχεία. Για παράδειγμα, «περιπαθής έρωτας» εμφανίζεται όταν είναι παρόντα τα στοιχεία οικειότητας και πάθους και «συντροφική αγάπη», όταν τα στοιχεία της οικειότητας και της απόφασης/δέσμευσης εμφανίζονται μαζί. Όταν δύο άτομα βιώνουν «ρομαντική αγάπη», έλκονται σωματικά και συναισθηματικά, αλλά δεν θεωρούν απαραίτητα ότι η σχέση τους θα διατηρηθεί στον χρόνο.
Η συντροφική αγάπη, αντιθέτως, είναι πιθανό να εμφανιστεί σε μακροχρόνιες σχέσεις, στις οποίες η σωματική έλξη έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα. «Επιπόλαιη αγάπη» υπάρχει, όταν είναι παρόντα τα στοιχεία του πάθους και της απόφασης/δέσμευσης αλλά απουσιάζει η οικειότητα. Στο είδος αυτό της αγάπης δεν υπάρχει συναισθηματικός δεσμός ανάμεσα στους συντρόφους.
Το όγδοο είδος αγάπης είναι η «ολοκληρωμένη αγάπη»
Στην ολοκληρωμένη αγάπη είναι παρόντα και τα τρία στοιχεία της αγάπης. Παρόλο που μπορεί να υποθέσει κανείς ότι η ολοκληρωμένη αγάπη είναι η «ιδανική» αγάπη, μια τέτοια άποψη ίσως είναι λανθασμένη. Πολλές μακροχρόνιες σχέσεις, που ικανοποιούν πλήρως τα δύο μέρη, βασίζονται σε είδη αγάπης, διαφορετικά από την ολοκληρωμένη αγάπη.
Επιπλέον, το στοιχείο που υπερισχύει σε μια σχέση ποικίλλει, ανάλογα με τη χρονική περίοδο. Στις δυνατές σχέσεις αγάπης, το στοιχείο της απόφασης/δέσμευσης ανεβαίνει και παραμένει σχετικά σταθερό με το πέρασμα του χρόνου. Αντίθετα, το πάθος συνήθως φτάνει στο αποκορύφωμα στην αρχή της σχέσης αλλά στη συνέχεια μειώνεται και σταθεροποιείται. Η οικειότητα αυξάνεται, επίσης, σχετικά νωρίς, αλλά μπορεί να συνεχίσει να αυξάνεται με τον χρόνο.
Η τριαρχική θεωρία του Sternberg δίνει έμφαση τόσο στην πολυπλοκότητα της αγάπης, όσο και στη δυναμική, εξελισσόμενη ποιότητά της. Όπως αναπτύσσονται τα άτομα και οι σχέσεις και αλλάζουν με το πέρασμα του χρόνου, το ίδιο συμβαίνει και με την αγάπη τους.
Κάντε μας like στο Facebook και στο Instagram για να μαθαίνετε όλα τα νέα και τις δημοσιεύσεις μας!
