Που οφείλεται η βία των νέων και των παιδιών

Που οφείλεται η βία των νέων και των παιδιών σήμερα και ποια είναι τα κύρια αίτια της; Που πρέπει να εστιάσουμε για να πετύχουμε την μείωσή της;

 

Ως ενήλικες είμαστε υποχρεωμένοι να εστιάσουμε στη βία των νέων και των παιδιών. Ποιοι είναι οι λόγοι που οδηγούν όλο και μικρότερες ηλικίες στην έντονη βία; Γιατί τείνουμε να «χάσουμε το παιχνίδι» ως κοινωνία εάν δεν κάνουμε κάτι ουσιαστικό;

Από τον Πέτρο Λάσπα

Υπάρχουν διάφορα σημαντικά αίτια που οδηγούν στη βίαιη συμπεριφορά των παιδιών και των νέων σήμερα. Είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο που συνήθως οφείλεται σε πολλά στοιχεία που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.

Αυτά τα αίτια ποικίλουν ανάλογα με την κοινωνία, τον πολιτισμό, τον τρόπο ζωής και πολλούς άλλους παράγοντες. Επιπλέον, η επίδραση αυτών των στοιχείων μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο.

Ορισμένοι από τους βασικούς παράγοντες που συνήθως σχετίζονται με τη βία στους νέους περιλαμβάνουν την οικογενειακή και κοινωνική επίδραση. Επιπλέον τις κοινωνικές πιέσεις, τις προσωπικές ψυχολογικές διαταραχές και την έκθεση σε βίαιο περιεχόμενο στα μέσα ενημέρωσης.

Κάθε περίπτωση όμως είναι μοναδική και μπορεί να απαιτεί διαφορετικές προσεγγίσεις για την κατανόηση και την αντιμετώπισή της.

Η βία στα παιδιά και στους νέους οφείλεται γενικά σε διάφορους παράγοντες και πρότυπα. Η συμπεριφορά τους επηρεάζεται έτσι από κοινωνικά, πολιτισμικά και οικονομικά στοιχεία. Ορισμένα από τα κύρια αίτια της βίας στους νέους σήμερα είναι:

Τα οικογενειακά προβλήματα

Η έκθεση σε βίαιες συμπεριφορές εντός της οικογένειας και η συναισθηματική ή σωματική κακοποίηση στο σπίτι μπορούν να οδηγήσουν σε αντίστοιχη συμπεριφορά εκτός σπιτιού. Έτσι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και οι νέοι στο οικογενειακό περιβάλλον επηρεάζουν την ψυχολογική τους γαλήνη και την κοινωνική συμπεριφορά. Ορισμένα από αυτά τα προβλήματα είναι αίτια της βίας από τα παιδιά και τους νέους.

Τα διαζύγια και τις οικογενειακές διαμάχες

Τα διαζύγια και οι διαμάχες μεταξύ των γονέων μπορεί να δημιουργήσουν ανασφάλεια και άγχος στα παιδιά. Επηρεάζουν έτσι τόσο τη σχέση τους με τους ίδιους τους γονείς και την οικογένεια γενικότερα, όσο και την κατάσταση εκτός σπιτιού.

Τις οικονομικές πιέσεις

Οι οικονομικές δυσκολίες στην οικογένεια μπορεί να δημιουργήσουν στρες, καθώς επηρεάζουν την οικονομική τους ασφάλεια και τις ευκαιρίες που τους παρέχονται. Ως επακόλουθο τα κόμπλεξ που αποκτούν πολλά παιδιά είναι μεγάλα και αποβάλλονται με βίαιες συμπεριφορές.

Απουσία συναισθηματικής υποστήριξης

Τα παιδιά μπορεί να αντιμετωπίζουν προβλήματα όταν δεν λαμβάνουν αρκετή συναισθηματική υποστήριξη από τους γονείς ή τα άλλα μέλη της οικογένειας. Ιδιαίτερα σε περιόδους αλλαγών και δυσκολιών όπως είναι η εφηβεία ή το ξεκίνημα της ενήλικης ζωής τους.

Πίεση για επίτευξη

Όταν τα παιδιά αντιμετωπίζουν μεγάλη πίεση από τους γονείς ή την κοινωνία γύρο τους για επίτευξη σχολικών και επαγγελματικών στόχων. Αυτό δημιουργεί στρες και ανησυχία που μπορεί να μετατραπεί σε θυμό και βίαιη συμπεριφορά.

Επικοινωνιακά προβλήματα

Προβλήματα στην επικοινωνία και την αλληλεπίδραση με τα μέλη της οικογένειας μπορεί να οδηγήσουν επίσης σε ανασφάλεια στις σχέσεις τους και ως αποτέλεσμα σε σύγκρουση.

Τα ψυχολογικά προβλήματα

Πολλά παιδιά μπορεί να αντιμετωπίζουν ψυχολογικές διαταραχές όπως η κατάθλιψη ή η ανησυχία, οι οποίες μπορεί να τα κάνουν να αντιδρούν με βία.

Τα ψυχολογικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι σήμερα είναι πολύπλοκα και ποικίλα. Εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες όπως η οικογενειακή και κοινωνική πίεση, το σχολικό περιβάλλον, οι κοινωνικές προσδοκίες, η επίδραση των ΜΜΕ ή των Social Media και πολλά άλλα.

Ορισμένα από τα κύρια ψυχολογικά προβλήματα που συχνά αντιμετωπίζουν τα παιδιά σήμερα είναι:

Κατάθλιψη και άγχος

Τα παιδιά και οι νέοι μπορεί να αντιμετωπίζουν διάφορες μορφές κατάθλιψης και άγχους λόγω σχολικών πιέσεων, κοινωνικής πίεσης, οικογενειακών προβλημάτων και άλλων παραγόντων.

Διαταραχές διατροφής

Τα παιδιά και οι νέοι είναι επίσης πολύ ευάλωτοι σε διαταραχές διατροφής, όπως η ανορεξία και η βουλιμία. Λόγω των πιέσεων για την εξωτερική τους εμφάνιση και της εικόνας του σώματος τους.

Εξάρτηση από την τεχνολογία

Οι νέοι και κυρίως τα παιδιά πολύ συχνά υποφέρουν από εθισμό στα social media, τα video games και άλλες τεχνολογικές διαταραχές. Αυτά επηρεάζουν πολλές φορές τόσο την κοινωνική τους ζωή όσο και την απόδοση στο σχολείο.

Προβλήματα στις σχέσεις

Πολλά παιδιά και νέοι αντιμετωπίζουν προβλήματα στις σχέσεις τους με συνομήλικους, φίλους ή την οικογένεια, λόγω επικοινωνιακών δυσκολιών ή συγκρούσεων.

Στρες

Οι πιέσεις κυρίως από το σχολείο, τις εξετάσεις, τις κοινωνικές προσδοκίες, αλλά και την ανεργία μπορεί να οδηγήσουν παιδιά και νέους σε υψηλά επίπεδα στρες.

Όλα αυτά τα προβλήματα πλέον κρίνεται πολύ συχνά απαραίτητο και σημαντικό να αντιμετωπίζονται με την κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη. Απαραίτητος είναι πάντα ένας ανοικτός διάλογος και η κατανόηση από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς.

Η έλλειψη εποπτείας είναι το Α και το Ω

Από τα βασικά αίτια για την βία των νέων και των παιδιών είναι η έλλειψη εποπτείας αρχικά από τους γονείς ή τους κηδεμόνες, έπειτα από τους εκπαιδευτικούς και στην συνέχεια από την κοινωνία.

Η έλλειψη εποπτείας και η εκδήλωση βίαιων συμπεριφορών χωρίς να υπάρχουν συνέπειες κάνει τα παιδιά να δρουν ανενόχλητα.

Αυτό μπορεί να δημιουργήσει υποσυνείδητα και ένα περιβάλλον όπου τα παιδιά και οι νέοι αισθάνονται ανασφάλεια. Η έλλειψη καθοδήγησης ενθαρρύνει έτσι την βία, καθώς δεν έχουν συνέπειες.

Υπάρχουν αρκετοί τρόποι με τους οποίους αυτή η έλλειψη εποπτείας μπορεί να επιτρέψει στους νέους να εκδηλώνουν συμπεριφορές βίας.

Η απουσία ορίων και κανόνων

Αν οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και η κοινωνία δεν θέτουν σαφείς κανόνες και όρια για τη συμπεριφορά των παιδιών και των νέων, αυτοί μπορεί να αισθανθούν ότι μπορούν ελεύθερα να εκμεταλλευτούν την απουσία αυτών των ορίων και να εκδηλώσουν ελεύθερα βίαιη συμπεριφορά.

Η έλλειψη επικοινωνίας και ανοιχτής συζήτησης

Όταν οι γονείς δεν αφιερώνουν χρόνο για να συζητήσουν με τα παιδιά τα ζητήματα της ζωής τους και να ακούσουν τις ανησυχίες τους, αυτά μπορεί να νιώσουν αποξενωμένα και απομονωμένα. Αυτό μπορεί να τα οδηγήσει σε ανεπιθύμητες και βίαιες συμπεριφορές.

Απουσία προτύπων

Όταν τα παιδιά και οι νέοι δεν βλέπουν τους γονείς τους ή άλλους ενήλικες ως πρότυπα, ώστε να τους καθοδηγήσουν και να τους εμπνέουν με θετικό τρόπο, μπορεί να επηρεαστούν. Ως επακόλουθο οι αρνητικές επιρροές των μέσων ενημέρωσης, κοινωνικής δικτύωσης ή της παρέα τους μπορούν να  προκαλέσουν την εμφάνιση συμπεριφορών βίας.

Γι’ αυτό το λόγω, η αυστηρή εποπτεία και η καθοδήγηση από τους γονείς, τους κηδεμόνες και τους εκπαιδευτικούς είναι πολύ κρίσιμες.

Είναι πάρα πολύ σημαντικές στην ανάπτυξη ενός υγιούς συμπεριφορικού προτύπου και σεβασμού στα παιδιά και τους νέους.

Η κοινωνική πίεση

Η κοινωνικές πιέσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα τα παιδιά και οι νέοι προέρχονται από πολλές πηγές και επηρεάζουν σημαντικά την ψυχολογική τους κατάσταση. Επιδεινώνουν σε μεγάλο βαθμό το άγχος και την κατάθλιψη τους, ενώ επηρεάζουν αρνητικά τη συμπεριφορά και την αυτοεκτίμηση τους.

Πολλές φορές αντιμετωπίζουν πίεση από τους συνομηλίκους τους, ενώ τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης τους οδηγούν σε επιπλέον ανάρμοστες συμπεριφορές και βία. Εκδηλώνοντας έτσι την αγανάκτηση ανταπόκρισης των προσδοκιών του περιβάλλοντος τους και την επιβολή ενός  δυνατού χαρακτήρα. Κάποιες από τις βασικές πηγές κοινωνικής πίεσης είναι:

Τα πρότυπα ομορφιάς

Η πίεση να προσαρμοστούν σε ιδανικά πρότυπα ομορφιάς που προβάλλονται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να οδηγήσει σε ανασφάλεια και χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Η σχολική και αθλητική επίδοση

Η πίεση για υψηλές επιδόσεις στο σχολείο ή τις αθλητικές δράσεις, ειδικά στα ανταγωνιστικά συστήματα, μπορεί να προκαλέσει πολύ έντονο άγχος και στρες.

Η κοινωνική αποδοχή

Η ανάγκη για κοινωνική αποδοχή και ενσωμάτωση στο σύνολο μπορεί να οδηγήσει τα παιδιά και τους νέους στην αναζήτηση έγκρισης από τους συνομήλικούς τους. Συχνά αυτό κοστίζει την αθωότητα και την αυθεντικότητα ενός παιδιού.

Οι οικογενειακές προσδοκίες

Οι υπερβολικές προσδοκίες, κυρίως των γονέων, για επιτυχία και μεγάλη επίδοση δημιουργούν μεγάλη πίεση στα παιδιά. Έτσι, προσπαθώντας να επιτύχουν σε όλους τους τομείς χάνουν την ηρεμία και την γαλήνη τους. Αποτέλεσμα είναι οι εξάρσεις βίαιων συμπεριφορών και η προσπάθεια υποβίβασης και υποτίμησης των καλυτέρων από αυτούς με στόχο να νοιώσει το ίδιο το άτομο ανώτερο.

Τα κοινωνικά δίκτυα

Η συνεχόμενη και καθημερινή παρουσία και δραστηριότητα στα κοινωνικά δίκτυα πολλές φορές δημιουργεί στα παιδιά, όσο και στους ενήλικες, την πίεση διατήρησης μιας ιδανικής εικόνας. Ανάγκη είναι αρχικά η αναζήτηση επιβεβαίωσης προς το άτομο τους. Στην συνέχεια η διαρκή ικανοποίηση με την απόκτηση των πολλών «likes». Τα παιδιά και οι νέοι διατίθενται για αυτά να προβούν σε πολλές ανάρμοστες, ακραίες και βίαιες συμπεριφορές.

Η επιρροή των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και Κοινωνικής Δικτύωσης

Η βία των νέων και των παιδιών επηρεάζετε σε μεγάλο βαθμό και από την εκτεταμένη έκθεση τους σε βίαιες εικόνες και περιεχόμενο. Η καθημερινή παρακολούθηση βίαιων εικόνων καθιστά την βία ένα σύνηθες γεγονός το οποίο τα παιδιά σταδιακά υιοθετούν.

Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης κι Κοινωνικής Δικτύωσης συμβάλουν σε μεγάλο βαθμό στη βία των παιδιών και των νέων με πολλούς τρόπους, όπως:

Παρουσίαση βίαιου περιεχομένου

Η παρουσίαση βίαιων προγραμμάτων, εικόνων και παιχνιδιών μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό. Ως επακόλουθο αυτές οι συμπεριφορές γίνονται οικίες και έμμεσα προτρέπουν να τις υιοθετήσουν ή να τις αντιγράψουν.

Υπερβολική απεικόνιση βίας

Η υπερβολική απεικόνιση της βίας σε ταινίες, τηλεοπτικά προγράμματα και παιχνίδια μπορεί να δημιουργήσει μια ανεπιθύμητη νοοτροπία. Με αυτό τον τρόπο η βία γίνεται σταδιακά αποδεκτή ή αποκτά ακόμη και μια θετική όψη.

Απομόνωση από την πραγματικότητα

Τα παιδιά και οι νέοι που αφιερώνουν υπερβολικό χρόνο στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης σταδιακά απομονώνονται από την πραγματικότητα. Απομακρύνονται  από τις πραγματικές ανθρώπινες επαφές και κυρίως τις κοινωνικές και ανθρώπινες σχέσεις.

Εμπορευματοποίηση της βίας

Η εμπορευματοποίηση της βίας στα μάτια των παιδιών και των νέων την καθιστά ελκυστική και αποδεκτή ως μέσο επίτευξης των στόχων τους ή της απόκτησης δύναμης.

Έλλειψη κατάλληλης εποπτείας

Όταν οι γονείς ή οι κηδεμόνες δεν ασχολούνται με τα παιδιά και δεν επιβάλλουν το κατάλληλο χρονικό όριο που, ειδικά τα μικρότερα, αφιερώνουν σε αυτά τα μέσα, αυτόματα τα καθιστούν  ευάλωτα σε όλες τις αρνητικές τους επιδράσεις.

Αυτά είναι τα κυριότερα αίτια για η βία μεταξύ των νέων και των παιδιών σήμερα. Ωστόσο, η ευρύτερη κατάσταση ανάλογα με την κοινωνία όπου ζουν είναι ακόμη πιο πολύπλοκη και μπορεί να επηρεαστεί και από άλλους παράγοντες.