Πάμπλο Νερούδα: Ο αγωνιστής ποιητής του έρωτα

Ο Πάμπλο Νερούδα υπήρξε ένας από τους δημοφιλέστερους ποιητές του αιώνα μας, γνωστός για τα έργα του, μα και για τα πολιτικά του φρονήματα. Τα ποιήματά του ισορροπούν ανάμεσα στον αγώνα ενάντια στα απολυταρχικά καθεστώτα και τον έρωτα.

Στη διάρκεια της ζωής του βρισκόταν στο πλάι των λίγων, αγωνιζόμενος για έναν κόσμο με αξίες και χωρίς αδικία. Ο ίδιος έχει γράψει: «Αργοπεθαίνει, όποιος δεν αναποδογυρίζει το τραπέζι, όποιος δεν είναι ευτυχισμένος στη δουλειά του, όποιος δε διακινδυνεύει τη βεβαιότητα για την αβεβαιότητα για να κυνηγήσει ένα όνειρο…».

Σύμφωνα με τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, υπήρξε «ο σπουδαιότερος ποιητής του 20ού αιώνα». Τα έργα του είναι τα πιο πολυδιαβασμένα έργα ισπανόφωνου δημιουργού.

Στις 12 Ιουλίου του 1904 γεννιέται στην πόλη Παράλ της Χιλής, ο Ρικάρδο Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο, γνωστός ως Πάμπλο Νερούδα. Η μητέρα του, έναν μήνα μετά τη γέννησή του, πεθαίνει από φυματίωση και ο πατέρας του αποφασίζει να μετακομίσει στην πόλη Τεμούκο, όπου ξαναπαντρεύεται.

Από πολύ μικρή ηλικία, μόλις 10 ετών, ξεκινάει να γράφει ποίηση, όμως ο πατέρας του τον αποθαρρύνει. Παρ’ όλα αυτά, ο ίδιος συνεχίζει, και σε ηλικία δεκαπέντε ετών δημοσιεύει στίχους του στο τοπικό περιοδικό «La Manana» και το 1919 του απονέμεται το τρίτο βραβείο για το ποίημά του «Nocturno ideal».

Το 1921 μετακομίζει στο Σαντιάγο για να σπουδάσει Γαλλική Φιλολογία. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του, εκδίδει δύο ποιητικές συλλογές, «Crepusculario – Ηλιοβασιλέματα», το 1923, και «Veinte poemas de amor y una cancion desesperada – Είκοσι ερωτικά ποιήματα και ένα απελπισμένο άσμα, το 1924. Τη χρονιά εκείνη, στην ηλικία των 20 ετών, αποφασίζει να υιοθετήσει το ψευδώνυμο «Πάμπλο Νερούδα», από τον Τσέχο συγγραφέα και ποιητή Γιαν Νερούντα. Το «Πάμπλο» εικάζεται πως το εμπνεύστηκε από τον Γάλλο ποιητή Πωλ Βερλαίν. Η έκδοση της δεύτερης ποιητικής συλλογής του, υπό το νέο του όνομα, χαρακτηρίστηκε ως μία από τις καλύτερες του και οι λογοτεχνικοί κύκλοι αρχίζουν να ασχολούνται ενδελεχώς με το φαινόμενο «Νερούδα».

Το 1927, σε ηλικία 23 ετών, μπαίνει στο Διπλωματικό Σώμα και ως πρόξενος, μέχρι και το 1935, ταξιδεύει στη Βιρμανία, στην Κεϋλάνη, στην Ιάβα, στη Σιγκαπούρη, στο Μπουένος Άιρες, στη Βαρκελώνη και στη Μαδρίτη.

Το 1938, με απόφαση του Λαϊκού μετώπου της Χιλής, ταξιδεύει ως πρέσβης στο Παρίσι, και αργότερα στο Μεξικό.

Το 1945, ο Πάμπλο Νερούδα λαμβάνει το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας. Ο λόγος του πλέον αποκτάει πολιτικό ύφος.

Το 1971, ταξιδεύει στη Στοκχόλμη για να παραλάβει το Νόμπελ Λογοτεχνίας, γνωρίζοντας ήδη πως έχει καρκίνο. Η διάκριση αυτή ξαφνιάζει, αφού ήταν γνωστό πως η Ακαδημία δε βραβεύει κομμουνιστές.

Ο ίδιος ο Νερούδα διηγείται στην αυτοβιογραφία του: «Ο γηραιός μονάρχης έμεινε περισσότερο χρόνο μαζί μου, από ότι με τους υπόλοιπους, σφίγγοντας το χέρι μου με προφανή συμπάθεια. Ίσως θυμήθηκε τη στάση των παλαιών ευγενών της αυλής προς τους γελωτοποιούς».

Η τελευταία μεγαλειώδης εμφάνισή του πραγματοποιείται στις 5 Δεκεμβρίου του 1972 στο Εθνικό Στάδιο του Σαντιάγο. Το παρόν δίνουν 70.000 άτομα, τα οποία τον αποθεώνουν. Το Φεβρουάριο του 1973 παραιτείται από το διπλωματικό του αξίωμα και αποσύρεται στο σπίτι του, στην Ίσλα Νέγρα.

Αναλύοντας το έργο του Πάμπλο Νερούδα, θα διαπιστώσει κανείς, ότι εκτός από την πολιτική και τον αγώνα υπέρ των καταπιεσμένων λαών, πηγή έμπνευσής του ήταν και ο έρωτας.

Στη συλλογή του «Είκοσι ερωτικά ποιήματα» περιγράφεται η ένταση που προκαλείται από τον έρωτα, απ’ τη γέννηση ως το θάνατό του, από το πρώτο σμίξιμο ως το χωρισμό.

Σε πολλά ποιήματά του, επίσης, φανερώνονται οι έρωτες που έζησε.

Στις 11 Σεπτεμβρίου του 1973, ο στρατηγός Πινοσέτ με πραξικόπημα ανατρέπει την κυβέρνηση του Σαλβαδόρ Αλιέντε και καταλαμβάνει την εξουσία. Ο Νερούδα αποφασίζει να φύγει από τη Χιλή, γνωρίζοντας πως θα του ασκηθεί δίωξη και πως θα έρθει αντιμέτωπος με τη θανατική καταδίκη.

Μία μέρα πριν από την προγραμματισμένη αναχώρησή του, στις 23 Σεπτεμβρίου, μεταφέρεται στο νοσοκομείο του Σαντιάγο και έξι ώρες μετά την εισαγωγή του πεθαίνει.

Για χρόνια, η οικογένειά του και πολλοί Χιλιανοί πίστευαν πως ο θάνατός του προήλθε από δηλητηρίαση που μεθοδεύτηκε από το στρατιωτικό καθεστώς. Επίσημη έρευνα για τα αίτια θανάτου του ποιητή ξεκίνησε το 2011, και το 2015, ο δικαστής που ήταν υπεύθυνος των ερευνών, ζήτησε την εκταφή του.

Στις 25 Μαρτίου του 2015, επίσημο κυβερνητικό έγγραφο ανέφερε πως «έγινε στον Νερούδα παυσίπονη ένεση που πιθανώς προκάλεσε καρδιακό επεισόδιο». Οι έρευνες αποκάλυψαν πως κατά τη διάρκεια της παραμονής του Πάμπλο Νερούδα στο νοσοκομείο εντοπίστηκαν διάφορες παρατυπίες. Η ένεση δεν έγινε ενδοφλέβια, όπως είθισται, αλλά στην κοιλιακή χώρα, ενώ δεν έγινε ποτέ γνωστό τι περιείχε, αλλά ούτε και ποιος την έκανε.

Την ίδια χρονιά, ο δικαστής ζήτησε την επανενταφή της σορού του.

Αξίζει βέβαια να σημειωθεί, πως οι έρευνες συνεχίζονται, καθώς ανακαλύφθηκαν στα κόκκαλα, ασυνήθιστα βακτήρια. Η κηδεία του γίνεται στο Γενικό Κοιμητήριο του Σαντιάγο. Το δικτατορικό καθεστώς, μέχρι και το 1990, είχε απαγορεύσει την κυκλοφορία των έργων του Νερούδα.

Κάντε μας like στο Facebook και στο Instagram για να μαθαίνετε όλα τα νέα και τις δημοσιεύσεις μας!