Οι πρώτες εικόνες από τη δημιουργία ενός εξωπλανήτη

Έναν μακρινό εξωπλανήτη που «γεννιέται» σε απόσταση 520 ετών φωτός, κοντά σε ένα άστρο στον Αστερισμό του Ηνιόχου, κατέγραψαν για πρώτη φορά αστρονόμοι.

Το «φυτώριο» όπου φαίνεται να δημιουργείται ένας πλανήτης γύρω από το άστρο ΑΒ Aurigae, παρατηρήθηκε από αστρονόμους. Η παρατήρηση έγινε σε μια δομή σε σχήμα σπείρας με μια συστροφή (twist) που φαίνεται να σηματοδοτεί το μέρος όπου εκτιμάται πως σχηματίζεται ο νέος πλανήτης. Εάν ισχύουν αυτά, τότε θα πρόκειται για την πρώτη φορά που εντοπίζονται απευθείας στοιχεία και ίχνη του σχηματισμού ενός πλανήτη.

«Πρέπει να παρατηρούμε πολύ νεαρά συστήματα για να πιάσουμε στα αλήθεια τη στιγμή που σχηματίζονται πλανήτες» τονίζει ο Άντονι Μποτσαλέτι, του Observatoire de Paris (PSL University, Γαλλία). Αν και οι αστρονόμοι έχουν ανακαλύψει χιλιάδες εξωπλανήτες, λίγα είναι γνωστά ως τώρα για το πώς ακριβώς σχηματίζονται. Το ΑΒ Aurigae είναι ένα νεαρό άστρο, το οποίο παρέχει μια πολύτιμη ευκαιρία πάνω σε αυτό- και οι νέες παρατηρήσεις του VLT, που δημοσιεύτηκαν στο Astronomy & Astrophysics, παρέχουν πολύ σημαντικά στοιχεία.

Η εξέλιξη στην τεχνολογία βοηθά στην παρατήρηση γέννησης εξωπλανήτη

Μέχρι τώρα οι αστρονόμοι δεν είχαν επαρκώς ευκρινείς εικόνες για να βρουν το σημείο όπου σχηματίζεται ένας πλανήτης. Επί της προκειμένης, οι νέες εικόνες δείχνουν το σπιράλ σκόνης και αερίου γύρω από το άστρο. Το σπιράλ που σηματοδοτεί την ύπαρξη «νεογέννητων» πλανητών.

Παρατηρήσεις είχαν γίνει στο σύστημα του AB Aurigae πριν μερικά χρόνια, παρέχοντας τα πρώτα ίχνη ενός εν εξελίξει σχηματισμού πλανήτη. Στις εικόνες,  οι επιστήμονες είχαν εντοπίσει δύο σπειροειδείς βραχίονες αερίων κοντά στο άστρο, εντός του εσώτερου τμήματος του δίσκου. Μετά, το 2019 και το 2020, ο Μποτσαλέτι και μια ομάδα αστρονόμων από τη Γαλλία, την Ταϊβάν, τις ΗΠΑ και το Βέλγιο επιχείρησαν να πιάσουν καλύτερη εικόνα μέσω του οργάνου SPHERE στο VLT στη Χιλή. Οι εικόνες αυτές ήταν οι πιο λεπτομερείς του συστήματος που έχουν τραβηχτεί ως τώρα.

Με το σύστημα SPHERE οι αστρονόμοι είδαν το αχνό φως από μικρούς κόκκους σκόνης και εκπομπές από τον εσώτερο δίσκο. Έτσι επιβεβαίωσαν την παρουσία δύο σπειροειδών βραχιόνων που είχαν εντοπιστεί πρώτα από το ALMA. Ακόμη, εντόπισαν την αξιοσημείωτη συστροφή, που δείχνει την ύπαρξη μιας διαδικασίας σχηματισμού πλανήτη στον δίσκο.