Οι 3 παγίδες με τις οποίες οι άλλοι ελέγχουν τη διάθεσή σας

Υπάρχουν 3 παγίδες που χρησιμοποιούν πολλές φορές οι άλλοι για να καταφέρουν να ελέγξουν τη διάθεσή σας. Ποιες είναι όμως οι “στρατηγικές” έτσι ώστε να καταφέρετε να αποκτήσετε μεγαλύτερη συναισθηματική ελευθερία;

Πως μπορούν άραγε οι άλλοι να ελέγχουν την διάθεση και την πορεία μας;

“Πριν από χρόνια, ο φίλος μου μου ζήτησε να τον παντρευτώ, καθώς καθόμασταν μαζί κάτω από τ’ αστέρια. Αυτός ήταν τελειόφοιτος στο κολέγιο, έτοιμος να αποφοιτήσει σε μερικές εβδομάδες. Εγώ ήμουν νεότερη, στο σχολείο ακόμα, με μια καρδιά γεμάτη όνειρα. Ναι απάντησα. Αλλά την επόμενη στιγμή είπε: Αν με αγαπάς, θα εγκαταλείψεις το κολέγιο και θα δουλέψεις για να μπορώ να κάνω διδακτορικό.

Να το εγκαταλείψω; Μου άρεσε πολύ το κολέγιο. Ήταν η πορεία μου προς το μέλλον. Τον αγαπούσα, αλλά ήθελα να συνεχίσω τις σπουδές για να γίνω καθηγήτρια κολεγίου.

Γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε και οι δύο διδακτορικό; ρώτησα.

Είσαι εγωίστρια, μου είπε και με χώρισε εκείνο το βράδυ.

Η πρότασή του μου άφησε δύο ανεπιθύμητες επιλογές:

Θα μπορούσα είτε να τον αγαπώ και να εγκαταλείψω το κολέγιο ή να μείνω στο κολέγιο, πράγμα που σήμαινε ότι δεν τον αγαπούσα. Ωστόσο, υπήρχαν άλλες επιλογές που δεν συζητήσαμε ποτέ. Θα μπορούσαμε να εργαστούμε για ένα χρόνο και να αποταμιεύσουμε χρήματα. Θα μπορούσαμε να κάνουμε μαζί διδακτορικό, να εργαστούμε με μερική απασχόληση, να πάρουμε υποτροφίες ή φοιτητικά δάνεια.

Τελικά, και οι δύο πήραμε διδακτορικά και γίναμε καθηγητές κολεγίου, αλλά η σχέση μας διαλύθηκε εξαιτίας ενός ψεύτικου διλήμματος, μιας παγίδας που περιορίζει τις επιλογές μας και μπορεί πολύ συχνά να ελέγξει τη ζωή μας (Dreher, 2000).”

Ποιες είναι οι τρεις κοινές παγίδες που μπορούν να περιορίσουν τη συναισθηματική μας ελευθερία:

1. Ψεύτικο δίλημμα. 

Στον δυτικό κόσμο, συχνά πέφτουμε σε αυτόν τον διχαστικό δυϊσμό, βλέποντας τις επιλογές μας να περιορίζονται είτε στο ένα άκρο είτε στο άλλο: όλα ή τίποτα, σωστό ή λάθος, με τον τρόπο σου ή τον τρόπο μου. Αυτό μειώνει τις επιλογές μας σε μόνο δύο ενώ ζούμε σε ένα σύμπαν πολλαπλών δυνατοτήτων. Πολύ συχνά οι άνθρωποι το χρησιμοποιούν για να μας χειραγωγήσουν, να μας παγιδεύσουν στην επιλογή ενός από τα δύο άκρα.

2. Κατηγορίες και εξευτελισμός.

Οι άνθρωποι μπορεί επίσης να προσπαθήσουν να μας ελέγξουν βρίζοντάς μας, χρησιμοποιώντας ενοχές για να μας χειραγωγήσουν. Ο φίλος μου με ονόμασε «εγωίστρια» επειδή δεν έκανα αυτό που ήθελε. Όπως επεσήμανε ο ψυχολόγος Τζορτζ Σάιμον (2010), άνθρωποι που αποκαλεί «κρυφά επιτιθέμενους» προσπαθούν να μας ελέγξουν με ντροπή και ενοχή.

Εμείς πέφτουμε σε αυτήν την παγίδα όταν κάνουμε αυτό που θέλουν επειδή δεν θέλουμε να ντροπιαστούμε ως «εγωιστές» ή να τοποθετηθούμε σε μια άλλη αρνητική κατηγορία. Όταν κατάλαβα τι προσπαθούσε να κάνει ο φίλος μου, απέκτησα μεγαλύτερη συναισθηματική ελευθερία.

3. Επιβολή του σκοπού τους στους άλλους.

Ο καθένας από εμάς έχει τον δικό του σκοπό, αλλά συχνά οι άνθρωποι προσπαθούν να μας ελέγξουν επιβάλλοντάς μας τον δικό τους, λέγοντάς μας ποιος θα έπρεπε να είναι ο σκοπός μας.

Ως καθηγήτρια κολεγίου, βλέπω συχνά προβληματισμένους μαθητές των οποίων οι γονείς προσπαθούν να τους διαμορφώσουν με βάση τη δική τους ιδέα για την επιτυχία, επιλέγοντας τις ειδικεύσεις τους και πιέζοντάς τους να αγνοήσουν τις δικές τους ανάγκες για να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των γονιών τους. Αντίθετα, οι μελέτες στη θετική ψυχολογία μάς λένε ότι για να «ανθίσουμε» πρέπει να βρούμε τη δική μας πηγή νοήματος και σκοπού (Dreher, 2008; Maslow, 1991; Seligman, 2004)

Η ευαισθητοποίηση είναι το πρώτο βήμα για οποιαδήποτε διαρκή αλλαγή συμπεριφοράς. Τώρα που γνωρίζετε αυτές τις παγίδες, την επόμενη φορά που κάποιος θα χρησιμοποιεί ένα από αυτά για να σας εκτροχιάσει, πάρτε μια βαθιά ανάσα για να αποτρέψετε τον εαυτό σας από το να αντιδράσει απερίσκεπτα.

Στη συνέχεια, συντονίστε τα συναισθήματά σας, που, είναι ζωτικής σημασίας κλειδιά για να ζήσετε μια πιο υγιεινή και πιο παραγωγική ζωή. Πρέπει να δώσετε στον εαυτό σας «την άδεια να αισθανθείτε.

Κάντε στον εαυτό σας μερικές ερωτήσεις που θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε καλύτερα πότε οι άνθρωποι προσπαθούν να σας παγιδεύσουν:

• Πώς νιώθω;
• Τι χρειάζομαι;
• Ποιες είναι οι επιλογές μου;

Στη συνέχεια, αφιερώστε λίγο χρόνο για να σκεφτείτε τις απαντήσεις σας. Τέλος, εξετάστε τις επιλογές σας προτού αναλάβετε δράση.

Καθώς κατανοείτε καλύτερα τα συναισθήματα και τις ανάγκες σας, θα είναι λιγότερο πιθανό να πέσετε στις παγίδες των χειριστών και θα είστε σε θέση να ανακαλύψετε νέες επιλογές και δυνατότητες για τη ζωή σας.

PsychologyNow Team