Γονείς & Οικογένεια
Η ώρα του αποχωρισμού του εφήβου από την οικογένεια
Όταν ένα παιδί αποχωρεί από την οικογένεια στους περισσότερους γονείς έρχονται τα πάνω-κάτω. Γιατί όμως αυτό είναι ένα κομβικής σημασίας ορόσημο για όλη την οικογένεια;
Υπό κανονικές συνθήκες, ένα παιδί -έφηβος/η- αποχωρεί από την οικογενειακή θαλπωρή όταν ενηλικιώνεται. Αφήνει το οικογενειακό σύστημα συνήθως στις αρχές της ενήλικης ζωής του, για να σπουδάσει ή να εργαστεί.
Έτσι, ένα κομβικής σημασίας ορόσημο για την οικογένεια, που φέρνει τους ανθρώπους στη θεραπευτική διαδικασία, είναι ο αποχωρισμός του παιδιού από την οικογένεια.
Όπως όλα τα νέα εξελικτικά στάδια, έτσι και ο αποχωρισμός των εφήβων από την οικογένεια, αποτελεί και αυτό ένα βήμα στο κενό και συνοδεύεται από πληθώρα συναισθημάτων: χαρά και προσμονή αλλά και άγχος, ανησυχία ακόμα και θυμό ή απογοήτευση.
Κάθε νέα αρχή εμπεριέχει μεγάλη αναστάτωση και για τις δύο πλευρές της οικογένειας. Ο έφηβος ξεκινά την ενήλικη ζωή του. Συχνά, μετακομίζει σε άλλη πόλη ή στο εξωτερικό και αναλαμβάνει νέες, ίσως πρωτόγνωρες υποχρεώσεις, αν δεν έχει προετοιμαστεί κατάλληλα: τη διαχείριση των οικονομικών του, τη συντήρηση του σπιτιού του, την προετοιμασία του φαγητού του, μαζί με την ανταπόκριση στις νέες υποχρεώσεις στη δουλειά ή στις σπουδές.
Έφηβος
Ο έφηβος μπορεί να χαίρεται, από τη μία που φεύγει από το σπίτι των γονιών του, από την άλλη τρομάζει για το αν θα τα καταφέρει. Όσο λιγότερο προετοιμασμένο είναι το σύστημα για την αποχώρηση του, τόσο περισσότερο υπάρχει μια γενικευμένη δυσφορία. Είναι πιο εύκολο να γκρινιάζει κανείς, παρά να μιλά για τους φόβους του.
Η αναστάτωση, βέβαια, αφορά και τους γονείς. Ανάλογα με την ποιότητα της μεταξύ τους σχέσης και την προετοιμασία και ετοιμότητα τους, διευκολύνουν ή δυσχεραίνουν τον αποχωρισμό του εφήβου. Μία μη ικανοποιητική γονεϊκή σχέση που αφήνει ακάλυπτα συναισθηματικά τα μέλη της αποτελεί τροχοπέδη στο δρόμο του εφήβου. Οι γονείς ‘χρειάζονται’ τον έφηβο σε μία τριγωνική σχέση, που καλύπτει και συσκοτίζει τις ελλείψεις της δικής τους σχέσης. Κρατώντας πίσω τον έφηβο είναι σαν να λένε, ‘ τι θα απογίνουμε χωρίς εσένα.
Η αποχώρηση
Όταν το ερώτημα της σχέσης δεν επιλυθεί την ώρα του αποχωρισμού των παιδιών, μετατίθεται για αργότερα. Είναι σύνηθες ένα παιδί να επιστρέφει στο πατρικό του σπίτι, μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του, συχνά με κάποια αφορμή: οικονομική αδυναμία, μία ασθένεια, ένα ατύχημα.
Το δυναμικό του συστήματος, αντί να βοηθά τον νέο, ψυχικά, συναισθηματικά ή και υλικά, στις οικογένειες που έχουν αυτή τη δυνατότητα, να προχωρήσει προς την αυτονομία, παρά τις αντιξοότητες, λειτουργεί αποθαρρυντικά. Το μήνυμα που μεταφέρει είναι ‘δεν θα τα καταφέρεις’, ενώ αυτό που ασυνείδητα εννοούν είναι ‘δεν θα τα καταφέρουμε, χωρίς εσένα’.
Ερωτηματικά
Έτσι, το ερώτημα της αυτονομίας μετατίθεται σε ηλικίες πολύ αργότερα, στα 30 και 35, όταν μπερδεμένοι και αποθαρρυμένοι άνθρωποι αναρωτιούνται στη θεραπεία, γιατί δεν τα καταφέρνουν, τι τους κρατάει πίσω, πως και δυσκολεύονται τόσο να ξεκινήσουν την ενήλικη ζωή τους ή να δεσμευτούν με έναν σύντροφο.
Ο τελικός στόχος της οικογένειας είναι η αποδόμηση της, να λειτουργήσει, δηλαδή, ως μια επιτρεπτική αγκαλιά. Γεννάει και μεγαλώνει παιδιά, με στόχο να τα στηρίξει στην προσπάθεια τους να ορθοποδήσουν ως ενήλικες. Αυτό προϋποθέτει επαναπροσδιορισμό του συμβολαίου της σχέσης των γονιών.
Μπορούν να είναι μαζί τώρα που δεν είναι γονείς μικρών παιδιών; Όσο πιο ξεκάθαροι είναι οι γονείς στη μεταξύ τους σχέση και αναλαμβάνουν την ευθύνη της, τόσο ελευθερώνεται ο έφηβος από τα συναισθηματικά δεσμά του οικογενειακού συστήματος για να ξεκινήσει την ενήλικη ζωή του.
