Φυλλικό οξύ: Εγκυμοσύνη, παθήσεις και συμπληρώματα

Το φυλλικό οξύ είναι πολύ σημαντικό για όλες τις γυναίκες στην εγκυμοσύνη, αλλά και για πολλές παθήσεις. Μια τυπική Μεσογειακή διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά που είναι πλούσια σε φυλλικό οξύ προστατεύει πολύ τον οργανισμό.

Το ανθρώπινο σώμα δεν είναι σε θέση να συνθέσει φυλλικό οξύ για την εγκυμοσύνη ή για διάφορες παθήσεις. Αυτό σημαίνει ότι η επάρκεια του στον οργανισμό,  εξαρτάται αποκλειστικά από την διατροφή.

Από τους Πάρη Παπαχρήστο, Κων/να Αποστολοπούλου, Χριστίνα Φοντόρ, Κατερίνα Παγκράτη  & Αναστάσιο Παπανικήτα

Φυλλικό οξύ και εγκυμοσύνη

Το φυλλικό οξύ είναι πολύ σημαντικό για όλες τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, ενώ ο κίνδυνος ανωμαλιών του νευρικού σωλήνα μειώνεται σημαντικά, όταν λαμβάνεται φυλλικό οξύ συμπληρωματικά σε μια υγιεινή διατροφή, πριν από και κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου κύησης. Οι ανωμαλίες του νευρικού σωλήνα οδηγούν σε δυσμορφίες της σπονδυλικής στήλης (π.χ. δισχιδής ράχη), του κρανίου και του εγκεφάλου (π.χ. ανεγκεφαλία).

Επίσης, μερικές μελέτες έχουν εισηγηθεί ότι το φυλλικό οξύ είναι δυνατό να μειώνει τον κίνδυνο να παρουσιάσουν τα παιδιά συγγενείς καρδιοπάθειες. Οι συγγενείς καρδιοπάθειες είναι οι συχνότερες εκ γενετής ανωμαλίες στα νεογέννητα. Επίσης, μια νέα αμερικανική μελέτη του Πανεπιστημίου Κολούμπια, αναφέρει ότι οι μέλλουσες μητέρες που δεν λαμβάνουν φυλλικό οξύ στην αρχή της εγκυμοσύνης τους, έχουν διπλάσιες πιθανότητες να γεννήσουν παιδιά που θα εμφανίσουν σημαντική καθυστέρηση στον λόγο τους.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στη Νορβηγία, όπου τα τρόφιμα συνήθως δεν είναι εμπλουτισμένα με φυλλικό οξύ όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ. Εκεί, οι ερευνητές εξέτασαν τις δεξιότητες ομιλίας περίπου 39.000 τρίχρονων παιδιών. Χρόνια νωρίτερα, οι μητέρες τους είχαν ερωτηθεί εάν έπαιρναν συμπληρώματα 4 εβδομάδες πριν τη σύλληψη έως 8 εβδομάδες μετά από αυτήν. Κατά τη διάρκεια της μελέτης, οι ειδικοί έλαβαν υπόψη τους και παράγοντες όπως το σωματικό βάρος, το μορφωτικό επίπεδο και η οικογενειακή κατάσταση των μητέρων.

Ανάμεσα σε 1.000 παιδιά, οι μητέρες των οποίων λάμβαναν κατά την εγκυμοσύνη φολικό οξύ, μόνο 4 εμφάνισαν λεκτική καθυστέρηση, όσες δεν λάμβαναν φολικό οξύ, ο αριθμός αυτός αυξανόταν στα 9 παιδιά ανά 1.000

Φυλλικό οξύ και στεφανιαία νόσος

Η στεφανιαία νόσος είναι η κυριότερη αιτία θανάτου του Δυτικού βιομηχανοποιημένου κόσμου. Η αθηρωματική βλάβη που προκαλείται στα αγγεία εξαιτίας της κακώς ρυθμιζόμενης αρτηριακής πίεσης, της υψηλής χοληστερόλης και των υψηλών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα οδηγεί σε αύξηση κινδύνου για την εμφάνιση καρδιακού επεισοδίου ή οξέος εμφράγματος. Για πολλούς ασθενείς η αθηρωμάτωση προκαλεί επιδείνωση της ποιότητας της ζωής τους μια και τους εξαναγκάζει να ζουν με στηθαγχικούς πόνους, δυσκολία στη βάδιση ή και περιορισμό των καθημερινών τους δραστηριοτήτων (εργασία κλπ.).

Το φυλλικό οξύ μπορεί να μειώσει τα επίπεδα της ομοκυστείνης στο αίμα μιας ουσίας που μπορεί να προκαλέσει βλάβες στα αγγεία. Υψηλές συγκεντρώσεις αυτού του αμινοξέος στο αίμα βρέθηκαν σε πληθυσμούς με αυξημένη παρουσία στεφανιαίας νόσου. Αντίθετα, χαμηλά επίπεδα αυτής της ουσίας συνδέονται και χαμηλή επίπτωση στεφανιαίας νόσου. Οι τελευταίες ιατρικές έρευνες αποδεικνύουν ότι τα συμπληρώματα διατροφής φυλλικού οξέος μειώνουν τα υψηλά επίπεδα ομοκυστείνης στο αίμα. Δεν παρατηρήθηκε όμως αντίστοιχη μείωση της επίπτωσης της στεφανιαίας νόσου και του αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο με την μείωση της ομοκυστείνης στο αίμα.

Διαβάστε επίσης: Φυλλικό οξύ, γιατί είναι τόσο απαραίτητο και που το συναντάμε.

Φυλλικό οξύ και καρκίνος του παχέος εντέρου

Μια τυπική Μεσογειακή διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά που είναι πλούσια σε φυλικό οξύ φαίνεται να προστατεύει το παχύ έντερο από την ανάπτυξη νεοπλασίας. Νέες έρευνες δείχνουν ότι η λήψη φυλικού οξέος (μέσω των τροφών ή των συμπληρωμάτων) περίπου 400 μg/ημέρα για τουλάχιστον 10 χρόνια μειώνει την πιθανότητα ανάπτυξη νεοπλασίας του παχέος εντέρου, αν και δεν συμφωνούν ως προς αυτό όλες οι έρευνες.

Τρόποι κάλυψης των αναγκών σε φυλλικό οξύ

Για την επαρκή πρόσληψη φυλλικού οξέος υπάρχουν τρεις τρόποι:

• Εκπαίδευση του κοινού (κυρίως των γυναικών), για την επιλογή κατάλληλων τροφίμων πλούσιων σε φυλλικό οξύ.
• Λήψη συμπληρώματος φυλλικού οξέος.
• Εμπλουτισμός των τροφίμων με φυλλικό οξύ.

Λήψη συμπληρωμάτων φυλλικού οξέος;

Θεωρητικά, η πρόσληψη 400 μg ημερησίως αποκλειστικά από τρόφιμα, είναι εφικτή και με το παραπάνω. Όμως, ίσως αυτό δεν είναι πραγματοποιήσιμο καθημερινά. Στις ΗΠΑ η μέση ημερήσια κατανάλωση διαιτητικού φυλλικού από τις γυναίκες εκτιμάται ότι είναι περίπου 200 μg, ενώ στην Ευρώπη περίπου 247 μg. Επιπλέον, είναι γνωστό, ότι το φυλλικό οξύ των τροφών είναι λιγότερο απορροφήσιμο σε σχέση με το συνθετικό φυλλικό οξύ. Οπότε, η λήψη συμπληρωμάτων φυλλικού είναι μια ικανοποιητική μέθοδος για την κάλυψη των ημερήσιων αναγκών, κυρίως σε εγκυμονούσες γυναίκες.

Τρόφιμα εμπλουτισμένα σε φυλλικό οξύ

Σχετικά με τον εμπλουτισμό των τροφίμων, πέρα από το αν πρέπει να γίνεται, το ζήτημα είναι σε τι βαθμό πρέπει να γίνεται, δηλαδή τι ποσότητα φυλλικού οξέος πρέπει να προστίθεται στα τρόφιμα. Εδώ υπάρχουν αρκετές διχογνωμίες, γι’ αυτό ο  εμπλουτισμός των τροφίμων με φυλλικό οξύ στην Ελλάδα δεν είναι υποχρεωτικός. Ωστόσο, πολλά τρόφιμα που κυκλοφορούν στην αγορά είναι εμπλουτισμένα. Έτσι, υπάρχουν κυρίως δημητριακά πρωινού και γαλακτοκομικά προϊόντα, τα οποία περιέχουν επιπλέον φυλλικό οξύ. Με βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, συμπεριλαμβανομένου του φυλλικού εμπλουτίζονται κυρίως τα τρόφιμα που απευθύνονται σε παιδιά.

Υπόδειγμα διατροφής με 400 μg φυλλικού οξέος

Υπόδειγμα διατροφής με 400 μg φυλλικού οξέως, που θεωρείται η ενδεδειγμένη ημερήσια δόση για ενήλικες.

Τι να κρατήσετε;

Από όλα τα στοιχεία και ευρήματα γίνεται φανερή η σπουδαιότητα του φυλλικού οξέος στην υγεία και στη σωστή λειτουργία του οργανισμού. Γι’ αυτό, καλό είναι να φροντίζουμε όλοι μας να λαμβάνουμε την απαραίτητη ποσότητα, με όποιον τρόπο μπορούμε. Ας μην ξεχνάμε ότι η διατροφή παίζει πρωταρχικό ρόλο και όπως είπε ο Ιπποκράτης, «το φαγητό πρέπει να είναι το φάρμακο μας και το φάρμακο μας πρέπει να είναι το φαγητό μας». Τίποτα δεν έχει ειπωθεί τυχαία!

Mednutrition Team