Βασικά στοιχεία μορφολογίας του αμπελιού

Τα προϊόντα της αμπέλου είναι ιδιαίτερα αγαπητά και καταναλώνονται ευρέως σε όλο τον κόσμο. Στη χώρα μας η καλλιέργειά της είναι γνωστή από τα αρχαία χρόνια καθώς τα σταφύλια χρησιμοποιούνταν ως διατροφή από το 4.000 π.Χ. Από τότε μέχρι τις μέρες μας καλλιεργείται σε πολλές περιοχές της χώρας μας με μεγάλο ζήλο, ενώ πολλά… έθιμα και τοπικές γιορτές είναι συνδεδεμένες με το ίδιο το αμπέλι, ή με κάποια συγκεκριμένη εργασία όπως ο τρύγος ή με κάποιο από τα προϊόντα του. Τα προϊόντα της αμπέλου είναι τα σταφύλια, οι σταφίδες και το κρασί.

Τη δεκαετία του ΄70 παρουσιάστηκε έντονο πρόβλημα με τη φυλλοξήρα και στη χώρα μας, γεγονός που απαιτούσε την αντικατάσταση των προϋπαρχόντων αμπελώνων με ποικιλίες που ήταν εμβολιασμένα σε αμερικανικά υποκείμενα που ήταν και ανθεκτικά στο έντομο. Καλλιεργείται σε όλο τον κόσμο με την Ευρώπη να καταλαμβάνει την πρώτη θέση.

Το αμπέλι (Vitis vinifera) είναι αναρριχώμενο, φυλλοβόλο φυτό. Κατά τους φθινοπωρινούς μήνες οι πράσινοι βλαστοί του ξυλοποιούνται και ονομάζονται κληματίδες. Τα φύλλα του είναι απλά, εναλλασσόμενα και χνοώδης στην κάτω πλευρά. Κατά την περίοδο της φυλλόπτωσης τα φύλλα μεταχρωματίζονται από πράσινο σε κίτρινο ή ερυθρό, ανάλογα με την ποικιλία. Άλλα όργανα που αναπτύσσονται πάνω στους βλαστούς είναι οι έλικες. Οι έλικες εμφανίζονται απέναντι από τα φύλλα και προσφέρουν στήριξη του βλαστού κατά την αναρρίχηση. Οι οφθαλμοί της αμπέλου είναι εξειδικευμένα όργανα των φυτών από τους οποίους προκύπτουν οι βλαστοί. Στην άμπελο υπάρχουν λανθάνοντες και ταχυφυείς. Οι λανθάνοντες οφθαλμοί εκπτύσσονται την επόμενη βλαστητική περίοδο, από την περίοδο σχηματισμού του, ενώ οι ταχυφυείς εκπτύσσονται την ίδια περίοδο. Επιπλέον, οι οφθαλμοί διακρίνονται σε καρποφόρους (μικτούς) και φυλλοφόρους. Από τους μικτούς προκύπτουν βλαστοί που φέρουν και ταξιανθίες ενώ από τους φυλλοφόρους προκύπτουν μόνο βλαστοί με φύλλα και έλικες. Τα άνθη αναπτύσσονται πολλά μαζί σε ταξιανθίες (φόβες). Το ριζικό σύστημα μπορεί να φτάσει και να ξεπεράσει τα 2 μέτρα βάθος.

Το αμπέλι μπορεί να διαμορφωθεί σχετικά εύκολα με το κατάλληλο κλάδεμα. Το σύστημα μόρφωσης που θα επιλεχθεί για το αμπέλι εξαρτάται κυρίως από την ποικιλία και τις εδαφοκλιματικές συνθήκες. Τα βασικά συστήματα μόρφωσης όπως τα γραμμικά, τα κυπελλοειδή και η κρεβατίνα. Τα γραμμικά συστήματα μόρφωσης προτιμώνται κυρίως για οινοποιήσιμες ποικιλίες αμπελιού, ενώ είναι εύκολη και η χρήση μηχανημάτων για διάφορες εργασίες διότι οι βραχίονες και οι βλαστοί αναπτύσσονται πάνω σε οριζόντια σύρματα. Τα κυπελλοειδή είναι συστήματα μόρφωσης που συναντώνται ευρέως σε πολλές καλλιέργειες αμπέλου στη χώρα μας και προτιμώνται τόσο για οινοποιήσιμες ποικιλίες όσο και για ποικιλίες σταφιδοποιίας και επιτραπέζιες.

Η κρεβατίνα είναι ένα ιδιόμορφο σύστημα μόρφωσης της αμπέλου και επιλέγεται κυρίως για ποικιλίες επιτραπέζιας κατανάλωσης. Όμως εκτός από τα οφέλη που προσφέρει στην καλλιέργεια του αμπελιού, έχει ασύγκριτα πλεονεκτήματα όταν επιλέγεται για αμπέλια που θα φυτευτούν σε κήπους ή πάρκα. Στις εξοχικές κατοικίες η ανάπτυξη αμπελιών σε συστήματα τύπου κρεβατίνας προσφέρουν πολλά οφέλη αφού μπορούν να σκεπάσουν μεγάλη έκταση χώρων και να δημιουργήσουν πυκνή σκίαση το καλοκαίρι. Ο κορμός μπορεί να έχει ύψος 2 μέτρα ή και παραπάνω. Από εκεί αναπτύσσονται οι βραχίονες και εν συνεχεία οι βλαστοί πάνω σε οριζόντιο συρμάτινο πλέγμα. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να καλύψουμε μια πέργολα ή κάποια άλλη κατασκευή στον κήπο μας, που θα μας προσφέρει ανεκτίμητη σκιά το καλοκαίρι και περισσότερο φως το χειμώνα. Η αίσθηση κάτω από το αμπέλι είναι μοναδική, κυρίως τα ζεστά μεσημέρια του καλοκαιριού. Μετά τη φύτευση του αμπελιού στο σημείο που επιθυμούμε θα χρειαστούν περίπου 3 με 4 χρόνια που θα μπορούν να καλύψουν επαρκώς και να δημιουργήσουν σκίαση.

Το κλάδεμα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην καλύτερη ανάπτυξη του αμπελιού, ειδικά όταν αυτά χρησιμοποιούνται για παραγωγή, αλλά και στην περίπτωση που έχει και καλλωπιστική αξία. Με το κλάδεμα επιτυγχάνουμε τη σωστή μόρφωση του αμπελιού, την απομάκρυνση των ασθενικών κληματίδων και την ενδυνάμωση του φυτού. Το κυριότερο και πλέον απαραίτητο  κλάδεμα γίνεται κατά τους χειμερινούς μήνες (χειμερινό κλάδεμα). Με το χειμερινό κλάδεμα στοχεύουμε κυρίως στη διατήρηση του σχήματος και της μορφής των φυτών. Όλες οι άλλες παρεμβάσεις (χλωρό κλάδεμα, κορφολόγημα, ξεφύλλισμα ή αραίωση καρπών) που μπορεί να γίνουν όταν το αμπέλι έχει βγάλει φύλλα και καρπούς δρουν περισσότερο επικουρικά. Ακόμα, και αν το αμπέλι έχει μονάχα καλλωπιστική αξία, καλό θα είναι να δέχεται μια φορά το χρόνο ένα χειμερινό κλάδεμα μόρφωσης.

Πηγή: gardenguide.gr

Κάντε like στη σελίδα μας στο Facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα και τις δημοσιεύσεις μας!