Τάκης Ευσταθίου: Ο συλλέκτης έργων τέχνης που έφερε τον Λευκάδιο Χερν πίσω στον τόπο του.

Ο Τάκης Ευσταθίου είναι συλλέκτης έργων τέχνης. Είναι ο άνθρωπος που έφερε τον Λευκάδιο Χερν πίσω στον τόπο του. Χάρισε τη συλλογή του, για τον κορυφαίο συγγραφέα της Ιαπωνίας, στο «Ιστορικό Κέντρο του Λευκάδιου Χερν» που άνοιξε το περασμένο καλοκαίρι στη Λευκάδα.

Ο Λευκάδιος Χερν είναι ο εθνικός συγγραφέας της Ιαπωνίας. Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1850 από Ελληνίδα μητέρα και Ιρλανδό πατέρα. Ο Λευκάδιος Χερν έφερε σε επαφή το ευρωπαϊκό και αμερικανικό αναγνωστικό κοινό με τον τότε άγνωστο πολιτισμό της Ιαπωνίας. Τα βιβλία του είναι περιζήτητα και θεωρούνται μεγάλης συλλεκτικής αξίας. Οκτώ μουσεία υπάρχουν προς τιμήν του σε όλη την Ιαπωνία ενώ το άγαλμά του ξεχωρίζει στην κεντρική πλατεία του Τόκιο. Δεκάδες μνημεία έχουν στηθεί σε κάθε γωνία της Ιαπωνίας από όπου πέρασε.

O συλλέκτης Τάκης Ευσταθίου διαθέτει μία από τις μεγαλύτερες συλλογές έργων του Λευκάδιου Χερν σε όλο τον κόσμο. H δωρεά του στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Λευκάδας είναι σημαντική καθώς εξοπλίζει το πρώτο μουσείο που έγινε στον Ευρωπαϊκό χώρο για τον Λευκάδιο Χέρν.

Βιογραφικό του Τάκη Ευσταθίου
Ο Τάκης Ευσταθίου έχει ρίζες από τον Πόντο, τη Ρωσία και τη Μυτιλήνη. Το 1963 ακολούθησε την οικογένειά του στην Αμερική και εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη. Αμέσως τον τράβηξε η τέχνη. Εργάστηκε σε καλλιτεχνικά στούντιο, έκανε σπουδές στο θέατρο και συμμετείχε σε παραστάσεις του Greek Repertory Theater του Αδαμάντιου Λαιμού. Το ενδιαφέρον του επικεντρώθηκε στους εικαστικούς καλλιτέχνες, ζωγράφους και γλύπτες. Λίγο αργότερα γίνεται βοηθός και συνεταίρος σε αντικερί. Γνωρίζεται με τον Αλέξανδρο Ιόλα και τον βοηθό του Μπρους Τζάκσον. Επισκέπτεται συχνά την Alexander Iolas Gallery στο Μανχάταν, σε εγκαίνια και εκθέσεις και επιμελείται την τοποθέτηση των έργων. Από τον Ιόλα παίρνει πολύτιμες συμβουλές και κάνει τη γνωριμία του με τον Άντι Γουόρχολ, με τον οποίον συναντιούνται σε διάφορες εκδηλώσεις και κοσμικά κέντρα. Στις αρχές του ’70 αγόρασε πολλά από τα έργα που δεν πήρε μαζί του ο Ιόλας, όταν ήρθε για να εγκατασταθεί στην Ελλάδα.

Το 1971 μετά από ένα χρόνο παραμονής στην Ελλάδα, επέστρεψε στη Νέα Υόρκη, όπου το 1973 άνοιξε συνεταιρικά μια γκαλερί στη 57th Street και 6th Avenue. Η γκαλερί ονομάστηκε Tchernov. Ο Τάκης Ευσταθίου μέσα από την γκαλερί του ανέδειξε Ρώσους καλλιτέχνες που έφευγαν από τη Ρωσία και έβρισκαν ελευθερία στην Αμερική. Η γκαλερί σημείωσε μεγάλη επιτυχία. Ο Τάκης Ευσταθίου έκανε τη γνωριμία του με τον Γιώργο Κωστάκη, (τον μεγαλύτερο συλλέκτη της ρωσικής πρωτοπορίας, του οποίου τη μεγάλη συλλογή έχει αγοράσει η μονή Λαζαριστών), με τον οποίο διατήρησε αλληλογραφία.

Ο Τάκης Ευσταθίου γνώρισε σημαντικές προσωπικότητες της τέχνης: τον Μιχάλη Λεκάκη, γνωστό γλύπτη της διασποράς, τον Νάσο Δάφνη, ζωγράφο της Λίο Καστέλι της μεγάλης γκαλερί που ανέδειξε καλλιτέχνες της ποπ αρτ, τον Μίκη Θεοδωράκη και άλλους. Στη συνέχεια, το 1978, ο Τάκης Ευσταθίου άνοιξε γκαλερί στη Madison Avenue και στην 74th Street. Γνώρισε σημαντικούς καλλιτέχνες και ήταν ο πρώτος γκαλερίστας, που ανέδειξε νέους καλλιτέχνες σ’ εκείνη την περιοχή των καταξιωμένων καλλιτεχνών.

«Ο πολιτισμός είναι μεγαλείο, είναι και εργαλείο, λέει ο ίδιος. Είναι κάτι μέσα μας που το καλλιεργούμε με το δικό μας τρόπο. Η τέχνη έφτασε να αποφέρει εισόδημα. Έρχονται οι τουρίστες και πληρώνουν εισιτήριο για να δουν τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία κι έτσι το κράτος βγάζει εισόδημα. Όμως ο πολιτισμός δε δημιουργήθηκε για να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης. Εγώ -προσθέτει ο Τ. Ευσταθίου- δωρίζω κομμάτια της συλλογής μου και ζητάω να είναι ελεύθερη η πρόσβαση σ’ αυτά. Είμαι ένας πρεσβευτής καλής θέλησης του Λευκάδιου Χερν. Το σύνθημά μου; Όλοι μαζί αλλάζουμε μαζί για το καλό του μέλλοντος. Καθαρή ανθρώπινη παιδεία».

Το 1978 ο Τάκης Ευσταθίου κάνει μια συμφωνία με το Stanford Museum του Κονέκτικατ, για να εκθέσει τις ακουαρέλες του Θεόδωρου Στάμου. Γνωρίζεται με τον μεγάλο Λευκαδίτη ζωγράφο. Από τότε συνδέθηκαν με δεσμούς φιλίας και συνεργασίας, μέχρι το θάνατο του ζωγράφου το 1997. Ο Τάκης Ευσταθίου γίνεται σύμβουλος του Στάμου και ο Στάμος γνωρίζει στον Τ. Ευσταθίου τον Λευκάδιο Χερν.

Ο Τάκης Ευσταθίου άρχισε να ασχολείται με τον Χερν, να διαβάζει βιβλία του και στα τέλη της δεκαετίας του ’80 ταξίδεψε στη Λευκάδα και αντίκρισε το άγαλμα του Χερν στην πλατεία, όπου είναι οι προτομές των Λευκαδιτών ποιητών (Βαλαωρίτη, Σικελιανού).

Η άποψη του Τάκη Ευσταθίου για τον πολιτισμό: «Υπάρχουν χώρες που δεν έχουν επαφή με τον πολιτισμό και αναγκάζονται να εισάγουν. Η Ελλάδα, όμως, έχει τεράστιο πολιτισμό. Στο εξωτερικό δε θεωρείσαι πως έχεις μόρφωση, αν δεν έχεις αποκτήσει ελληνική παιδεία. Αλλά η σύγχρονη Ελλάδα καταστρέφει, χωρίς να δημιουργεί καινούργια πράγματα.

Για να προσθέσει: «Πώς μπορείς να δημιουργήσεις κάτι καινούργιο -έναν καινούργιο πολιτισμό;-, αν δεν είσαι σε θέση να εκτιμήσεις τον παλιό; Πολιτισμός θα πει να σέβεσαι την παιδεία του άλλου. Να συμπεριφέρεσαι με συνείδηση. Εδώ η πολιτική δεν ενισχύει τον πολιτισμό. Πρώτα πρώτα δεν υπάρχει έλεγχος και αυστηρότητα ούτε υπακοή. Σήμερα φοβόμαστε ν’ ανοίξουμε την πόρτα μας σε κάποιον που δε γνωρίζουμε. Φοβόμαστε κι αυτόν που γνωρίζουμε, γιατί δεν ξέρουμε τι μπορεί να θέλει από μας. Δεν ξέρουμε αν είναι γνήσια η επαφή μας. Η τέχνη είναι κάτι προσωπικό που κάνει κάποιος με αγάπη και πάθος και δεν το βλέπει την οικονομική του διάσταση. Αν το κάνει για τα χρήματα, δεν είναι τέχνη. Είναι παραγωγή. Κάνει κάτι που είναι εμπορεύσιμο και όχι για να εκφράσει ιδέες και αξίες».

Ευχαριστούμε τον κ. Ευσταθίου για την παραχώρηση των κειμένων και των πληροφοριών.

Επιμέλεια: Άγγελος Αντωνίου