Πρόληψη και αντιμετώπιση δηλητηριάσεων

Οι δηλητηριάσεις αποτελούν κίνδυνο για την παιδική ηλικία και η φροντίδα και η  ευθύνη για την πρόληψή τους ανήκει στους γονείς, των οποίων η αγάπη και η αγωνία για τη σωστή και ασφαλή ανάπτυξη των παιδιών τους είναι αδιαμφισβήτητη. Παρ’ όλα αυτά, πολλές φορές η άγνοια, οι αυξημένες ευθύνες, οι γρήγοροι ρυθμοί της ζωής, αλλά και η επιπολαιότητα, οδηγούν σε ατυχήματα με άλλοτε άλλες συνέπειες.
Με αρκετή προσοχή από μέρους των ενηλίκων οι δηλητηριάσεις στα παιδιά μπορούν να ελαττωθούν δραστικά. Το παιδί στην προσπάθειά του να ερευνήσει το περιβάλλον του συναντά τον κίνδυνο. Είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε το περιβάλλον του σπιτιού ασφαλές και ακίνδυνο για τα παιδιά.

Προφύλαξη των παιδιών από τις δηλητηριάσεις:
Τα φάρμακα πρέπει να φυλάσσονται σε ειδικό φαρμακείο σε υψηλή θέση, ώστε να μη φθάνουν τα παιδιά. Στο παιδί, από τη στιγμή που μπορεί να εκπαιδευτεί και να κατανοήσει (περίπου μετά το 18ο μήνα), πρέπει να εξηγηθεί ότι, το φάρμακο το παίρνει για να γίνει καλά από τη συγκεκριμένη νόσο και μόνο όταν το χρειάζεται, επειδή το σύστησε ο γιατρός. Επίσης πρέπει να γίνει σαφές ότι, το δίνει πάντα κάποιος μεγάλος. Δεν το παίρνει μόνο του. Να μη χρησιμοποιούνται ποτέ οι όροι έλα πιές τη ‘‘φραουλίτσα σου’’ ή άλλα ανάλογα με γλύκισμα, ώστε να συγχέεται στο μυαλό του παιδιού ο ρόλος του. Στο εμπόριο κυκλοφορούν είδη καθαρισμού με καπάκι ασφαλείας, που δύσκολα μπορεί να ανοίξει ένα μικρό παιδί. Καλό είναι να προτιμούνται αυτές οι συσκευασίες. Αλλά προσοχή! Nα μην αφήνουμε ποτέ κατά την ώρα της καθαριότητας του σπιτιού ανοιγμένα μπουκάλια, αφύλακτα. Όλα τα είδη καθαριότητας, εντομοκτόνα, εντομοαπωθητικά, διαλύτες, πετρελαιοειδή, φυτοφάρμακα που υπάρχουν πιθανόν για τα λουλούδια, πρέπει να είναι κλειδωμένα σε ντουλάπι στο μπάνιο ή στην αποθήκη και φυσικά μακριά από τρόφιμα.

Στα παιδιά δεν πρέπει να δοθεί ποτέ, έστω για δοκιμή, οινοπνευματώδες ποτό. Η ποσότητα που προκαλεί μέθη και σοβαρή δηλητηρίαση στα παιδιά είναι πολύ μικρή, κυρίως για τα πυκνά αλκοολούχα ούζο, λικέρ, ουίσκυ.

Τα παιδιά θα πρέπει να εκπαιδευτούν ώστε να τα θεωρούν απαγορευμένο είδος, αλλά και οι ενήλικες πρέπει να δίνουν μεγάλη προσοχή στο που αφήνουν το ποτό τους (π.χ. ξεχασμένο στο τραπέζι της κουζίνας ή του σαλονιού), γιατί τα λευκά δυνατά αλκοολούχα ποτά όπως ρακί, τζίν, βότκα, μπορεί να θεωρηθούν σα νερό από ένα μικρό παιδί και να προκαλέσουν σοβαρή δηλητηρίαση. Τα γεωργικά φάρμακα, που χρησιμοποιούνται ευρέως στη γεωργία αλλά και στις ημιαστικές περιοχές, όπου δίπλα στα σπίτια υπάρχουν αμπέλια ή χωράφια με οπωροφόρα δένδρα, τα οποία ραντίζονται συστηματικά, αποτελούν ένα σοβαρό κίνδυνο για όλους και ιδιαίτερα για τα παιδιά, στα οποία και ίχνη ακόμα γεωργικού φαρμάκου σε άδεια κουτιά ή μπουκάλια μπορούν να έχουν δραματικά αποτελέσματα. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή στη φύλαξή τους στις αγροτικές περιοχές, όπου τα παιδιά παίζουν ανεξέλεγκτα στα χωράφια.

Οι κανόνες που πρέπει να ακολουθούνται είναι οι εξής:
• Δεν βάζουμε σε άδεια μπουκάλια άλλο φάρμακο ή χημικό προϊόν από αυτό που γράφει απ’ έξω η ταμπέλα.
• Δεν δίνουμε φάρμακα χωρίς συνταγή γιατρού.
• Πριν δώσουμε το φάρμακο στο παιδί, διαβάζουμε καλά τις οδηγίες της συνταγής. Επί αμφιβολιών, επικοινωνούμε με το γιατρό.
• Τα καθαριστικά της τουαλέττας είναι συνήθως καυστικά (οξέα) και πολύ επικίνδυνα για τα παιδιά.
• Τα εντομοκτόνα και κατσαριδοκτόνα πρέπει να βρίσκονται σε μέρος ασφαλές και μακριά από τα παιδιά.
• Προσοχή στη ναφθαλίνη και γενικά τα σκοροκτόνα που συχνά πέφτουν στο πάτωμα.

Αντιμετώπιση των δηλητηριάσεων:
– Σε κάθε περίπτωση δηλητηρίασης είναι σημαντικό να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας και χωρίς πανικό να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση με ταχύτητα ως εξής:
– Διευκρινίζουμε το είδος του φαρμάκου και την ποσότητα, στοιχεία τα οποία θα αποτελέσουν και οδηγό θεραπείας.
– Καλούμε το Κέντρο Δηλητηριάσεων ή μεταφέρουμε το παιδί στο Νοσοκομείο.
– Εάν το παιδί, μετά την επιβεβαίωση λήψης κάποιας ουσίας από το περιβάλλον, παρουσιάζει υπνηλία, παραπατάει, τραυλίζει, έχει δύσπνοια ή κάνει σπασμούς, (σημάδια ότι έχει αρχίσει να δρα η τοξική ουσία), τότε το μεταφέρουμε ασφαλώς (με ασθενοφόρο) και τάχιστα στο Νοσοκομείο.
– Οι σωστές πληροφορίες, (αφορούν το χρόνο λήψης, την ποσότητα και την ουσία, γι’ αυτό καλό είναι να προσκομίζεται το κουτί ή το μπουκάλι μέσα στο οποίο περιέχεται το ιδιοσκεύασμα), που θα δοθούν στο Κέντρο Δηλητηριάσεων και στους θεράποντες ιατρούς, είναι σοβαρή υποχρέωση των γονέων και είναι καθοριστικής σημασίαςγια την αντιμετώπιση του παιδιού και την έκβαση της δηλητηρίασης.
– Συγχρόνως δίνουμε την αναγκαία βοήθεια ακολουθώντας τις γενικές οδηγίες, ανάλογα με τον τρόπο έκθεσης στο βλαπτικό παράγοντα:

Αναπνευστική οδός
Πρέπει ο ασθενής να μεταφερθεί έξω στον καθαρό αέρα και, αν χρειάζεται, γίνεται χορήγηση Ο2 και τεχνητή αναπνοή.

Δέρμα    
Σε όλες τις περιπτώσεις επιβάλλεται η απομάκρυνση των ρούχων και πλύσιμο με άφθονο νερό και σαπούνι.

Μάτια
Πλύσιμο με άφθονο νερό για 5-15 λεπτά και εξέταση από τον οφθαλμίατρο.

Πεπτική οδός
Η οδός αυτή καλύπτει το μεγαλύτερο ποσοστό των λήψεων (80,71%). Για να έχουμε δηλητηρίαση πρέπει η ουσία να απορροφηθεί. Εάν την απομακρύνουμε έγκαιρα τότε η έκβαση θα είναι θετική.

Τα τελευταία 3-5 χρόνια τα Κέντρα Δηλητηριάσεων Ευρωπαϊκών χωρών και η Αμερικάνικη Παιδιατρική Ακαδημία δεν συνιστούν τη χρήση εμετικού (ιπεκακουάνας), όχι γιατί θεωρείται επικίνδυνο αλλά, γιατί μερικές φορές η χρήση του είναι αλόγιστη. Η δική μας σύσταση είναι ότι, μπορεί να χορηγηθεί σε ορισμένες περιπτώσεις, που πρόκειται να καθυστερήσει η μεταφορά στο Νοσοκομείο και δεν υπάρχουν ειδικές αντενδείξεις, μόνο μετά από επικοινωνία και λήψη οδηγιών από το Κέντρο Δηλητηριάσεων.

Ένα άλλο μέσο, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προσρόφηση της τοξικής ουσίας και παρεμπόδιση της απορρόφησής της, είναι ο ενεργός άνθρακας (σκόνη Carbomix ή κάψουλες Norit). Μπορεί να χρησιμοποιηθεί υπό ορισμένες προϋποθέσεις πριν τη μεταφορά του παιδιού στο Νοσοκομείο μετά από επικοινωνία και λήψη οδηγιών από το Κέντρο Δηλητηριάσεων.

Συχνά σε κάθε λήψη δίνουμε στο παιδί να πιεί κάτι για να αραιώσει το δηλητήριο και το καλύτερο είναι το γάλα. Είναι καλή ενέργεια.

Σε δύο περιπτώσεις δεν πρέπει να δώσουμε γάλα, όταν το παιδί φάειναφθαλίνη ή καμφορά.
 
ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΩΝ: 210 7793777
 
Πηγή: Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών “Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού”