Πολλά υποσχόμενο εμβόλιο κατά του καπνίσματος

Τα υποκατάστατα νικοτίνης μπορούν σύντομα να γίνουν παρελθόν αν οι έρευνες για το νέο εμβόλιο κατά του εθισμού καρποφορήσουν. Οι έρευνες διεξάγονται από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Cornell στη Νέα Υόρκη (Weill Cornell Medical College) και τα μέχρι τώρα αποτελέσματα αναπτέρωσαν το ηθικό των καπνιστών που προσπαθούν να απαλλαγούν από το κάπνισμα. Oι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι, θεωρητικά τουλάχιστον, τα πειράματά τους θα μπορούσαν να οδηγήσουν ακόμη και σε ένα παιδικό εμβόλιο κατά του εθισμού στη νικοτίνη, προφυλάσσοντας τους νέους από τον πειρασμό του τσιγάρου. Ας δούμε, όμως, τι ακριβώς έχουν πετύχει ως τώρα οι ερευνητές και τι μπορούν να περιμένουν οι θεριακλήδες.

Αντισώματα- Pacman
Το υπό μελέτη εμβόλιο «χρησιμοποιεί» το ήπαρ ως εργαστήριο συνεχούς παραγωγής αντισωμάτων που δεσμεύουν τη νικοτίνη τη στιγμή που αυτή εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος. Τα αντισώματα «γραπώνουν» τα μόρια της νικοτίνης και δεν τους επιτρέπουν να φτάσουν στον συνήθη προορισμό τους, τους νικοτινικούς υποδοχείς του εγκεφάλου δηλαδή, σύμφωνα με τον επικεφαλής ερευνητή δρ. Ronald G. Crystal, καθηγητή Γενετικής Ιατρικής στο Weill Cornell Medical College. Όπως δήλωσε ο ίδιος, «ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε τον χρόνιο εθισμό στη νικοτίνη είναι αυτά τα αντισώματα-Pacman (από το γνωστό ηλεκτρονικό παιχνίδι), που καθαρίζουν το αίμα προτού δράσει η νικοτίνη». Αυτό σημαίνει ότι η δέσμευση της νικοτίνης γίνεται προτού αυτή φτάσει στον εγκέφαλο, αλλά και την καρδιά. Μάλιστα, στο επιστημονικό περιοδικό «Science Translational Medicine», όπου δημοσιεύτηκε η έρευνα, αναφέρεται ότι μία μόνο δόση του υπό μελέτη εμβολίου παρείχε στα πειραματόζωα προστασία από τον εθισμό στη νικοτίνη.

Ένα νέο είδος εμβολίου
Τα τελευταία χρόνια έχουν μελετηθεί τουλάχιστον άλλα τρία εμβόλια με στόχο τη δέσμευση της νικοτίνης προτού αυτή δράσει στο κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου μας. Ωστόσο, οι έρευνες αυτές δεν έχουν οδηγήσει τελικά στην κυκλοφορία ενός φαρμακευτικού προϊόντος στην αγορά.
Σύμφωνα με τον δρ. Crystal, τα προηγούμενα εμβόλια απέτυχαν κυρίως επειδή παρείχαν παθητική ανοσοποίηση. Με άλλα λόγια, διοχέτευαν στον οργανισμό έτοιμα (προσχηματισμένα) αντισώματα κατά της νικοτίνης, ο χρόνος ζωής των οποίων ήταν λίγες εβδομάδες, με αποτέλεσμα σύντομα να χρειάζεται εκ νέου εμβολιασμός. «Το δικό μας εμβόλιο επιτρέπει στο σώμα να δημιουργήσει τα δικά του μονοκλωνικά αντισώματα εναντίον της νικοτίνης και με αυτόν τον τρόπο αναπτύσσει μια λειτουργική ανοσία», εξηγεί ο ίδιος.
Ο τρόπος δράσης του εμβολίου το κατατάσσει, σύμφωνα με τους ερευνητές, σε ένα νέο είδος εμβολίων. Σε γενικές γραμμές, τα υπάρχοντα εμβόλια είναι δύο ειδών: αυτά που προσφέρουν παθητική ανοσοποίηση (δηλαδή παρέχουν στον οργανισμό έτοιμα αντισώματα) και αυτά που προσφέρουν ενεργητική ανοσοποίηση (π.χ. το εμβόλιο περιέχει ζώντες εξασθενημένους παθογόνους μικροοργανισμούς, με στόχο ο οργανισμός να αναπτύξει με ασφαλή τρόπο αμυντικούς μηχανισμούς ενάντια στη νόσο). Το εμβόλιο που μελετούν οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Cornell, όμως, θεωρείται ότι ανήκει σε ένα νέο είδος γενετικών εμβολίων. Για την παρασκευή του οι ερευνητές «φόρτωσαν» σε έναν ιό-μεταφορέα (σε έναν αβλαβή αδενοϊό) το DNA ενός γενετικά τροποποιημένου αντισώματος νικοτίνης. Ο ιός-όχημα ήταν προγραμματισμένος ώστε να κατευθυνθεί στα κύτταρα του ήπατος, όπου «ξεφόρτωσε» το DNA που μετέφερε. Στη συνέχεια, τα κύτταρα του ήπατος άρχισαν να παράγουν αντισώματα κατά της νικοτίνης.

Αποτελεσματικό stop smoking
Οι μελέτες έδειξαν ότι το εμβόλιο οδήγησε στη συνεχή και αυξημένη παραγωγή αντισωμάτων κατά της νικοτίνης, τα οποία προσδέθηκαν στο 83% των μορίων νικοτίνης που κυκλοφορούσαν στο αίμα των πειραματόζωων, εμποδίζοντάς τα να φτάσουν στον εγκέφαλό τους. Παράλληλα, παρατηρήθηκε ότι τα εμβολιασμένα ποντίκια, παρότι είχαν δεχθεί μεγάλη ποσότητα νικοτίνης στο αίμα τους, δεν συμπεριφέρονταν σαν να είχαν λάβει νικοτίνη (π.χ. δεν σημειώθηκαν αλλαγές στην πίεση του αίματος ή τους παλμούς της καρδιάς τους). Το εμβόλιο φαίνεται ότι αδρανοποιεί την αντίδραση του οργανισμού στη νικοτίνη. «Αχρηστεύοντας» τη δράση της νικοτίνης, οι ερευνητές προσδοκούν ότι το κάπνισμα δεν θα είναι πλέον απολαυστικό, γεγονός που θα διευκολύνει τη διακοπή του. Ωστόσο, ακόμη και αν τελικά οι έρευνες καρποφορήσουν, οι ειδικοί τονίζουν ότι ένα εμβόλιο ποτέ δεν θα είναι αρκετό για τη διακοπή του καπνίσματος χωρίς και τη συνειδητή απόφαση του καπνιστή.

Πηγή: www.vita.gr