Γαϊτανάκι! Τι είναι και γιατί κυριαρχεί στα αποκριάτικα έθιμά μας;

Το γαϊτανάκι είναι ίσως από τα λίγα έθιμα που διατηρούνται αυτούσια ως τις μέρες μας!
Είναι ένα χορευτικό παιχνίδι , το οποίο ταιριάζει απόλυτα με το χρώμα και τη διάθεση των εορτών.

Η προέλευση  
Το γαϊτανάκι, πέρασε στην Ελλάδα από πρόσφυγες του Πόντου και της Μικράς Ασίας και έδεσε απόλυτα με τα τοπικά έθιμα της Ελλάδας καθώς η χαρούμενη διάθεση και… ο παιχνιδιάρικος χαρακτήρας του δεν μπορεί να αφήσει κανέναν αδιάφορο.

Η ετυμολογία
Η λέξη «γαϊτανάκι» είναι υποκοριστικό της μεσαιωνικής λέξης «γαϊτάνιν», που σημαίνει μεταξωτό κορδόνι, λωρίδα ή ταινία. Προέρχεται από τα ελληνιστικά χρόνια, μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, από την ελληνιστική λέξη γαϊτάνη. Χωρίς να είμαστε βέβαιοι για την ετυμολογία της, η ονομασία της έχει να κάνει με την πόλη Gaeta της Ιταλίας, ιωνική αποικία των Σαμίων, γνωστή για την παραγωγή κορδέλας. Οι κορδέλες συνήθως ήταν από βαμβάκι, μαλλί ή μετάξι και αποτελούσαν διακοσμητικό στοιχείο των φορεμάτων.

Τι συμβολίζει
Το γαϊτανάκι αποτελεί παραδοσιακή γιορτή αιώνων. Είναι ένα παγανιστικό έθιμο που έως και  σήμερα χορεύεται από όλους σχεδόν τους χριστιανούς.
Συμβολίζει το πνεύμα της συναδέλφωσης, της αγάπης και της ομόνοιας. Πιθανόν ο κυκλικός αυτός χορός να προέρχεται από τις γιορτές του Διονύσου. Συμβολίζει τον κύκλο της ζωής και τις εναλλαγές της. Από τη ζωή στο θάνατο, από τη λύπη στη χαρά, από το χειμώνα στην άνοιξη και το αντίθετο.
Ο αριθμός των δώδεκα χορευτών λέγεται ότι δηλώνει τους μήνες του χρόνου που εναλλάσσονται ή τις Ώρες, τις μυθικές θεότητες του χρόνου.
Οι Αποκριές έχουν την καταγωγή τους στα αρχαία Ανθεστήρια, γιορτή προς τιμήν του Διονύσου, που λάμβανε χώρα επί τριήμερο κατά την πανσέληνο ύστερα από δύο πανσελήνους από το χειμερινό ηλιοστάσιο (μέσα Φεβρουαρίου). Αποτελούν μια γιορτή χαράς που συνδυάζεται με την αναζωογόνηση και το ξύπνημα της φύσης την άνοιξη. Παράλληλα, η πομπή του Καρνάβαλου έχει επίσης ρίζες στην αρχαιότητα, καθώς σχετίζεται με την πομπή γλεντιού και ακραίων συμπεριφορών κατά τις διονυσιακές γιορτές.
Σήμερα, το γαϊτανάκι χορεύεται σε πολλές περιοχές τις Αποκριές και κυρίως από παιδιά.

Πώς χορεύεται
Χρειάζονται δεκατρία άτομα για να στήσουν το χορό. Ο ένας κρατά το μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την κορυφή του οποίου ξεκινούν 12 μακριές κορδέλες, καθεμιά με διαφορετικό χρώμα. Στην άκρη κάθε κορδέλας υπάρχει ένας χορευτής. Οι χορευτές κρατούν από ένα γαϊτάνι και χορεύουν μαζί, σε 6 ζευγάρια, τραγουδώντας ένα παραδοσιακό τραγούδι. Καθώς κινούνται γύρω από το στύλο, κάθε χορευτής εναλλάσσεται με το ταίρι του κι όπως γυρνούν πλέκουν τις κορδέλες γύρω από το στύλο δημιουργώντας χρωματιστούς συνδυασμούς.
Ο κάθε χορευτής περνάει τη μια φορά μέσα και την άλλη από έξω από τον άλλον και έτσι οι κορδέλες πλέκονται πολύχρωμες πάνω στο κοντάρι δημιουργώντας διάφορα σχέδια. Όταν πια οι κορδέλες τυλιχτούν γύρω από το στύλο και οι χορευτές χορεύουν όλο και πιο κοντά σε αυτόν η φορά του χορού αντιστρέφεται και αφού τα γαϊτάνια ξετυλιχτούν ο χορός τελειώνει…

Κάντε like στη σελίδα μας στο Facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα και τις δημοσιεύσεις μας!