Η Λύσσα: μετάδοση, συμπτώματα και πρόληψη!

Η λύσσα είναι θανατηφόρο νόσημα, προκαλείται από ιό και προσβάλλει όλα τα θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένου και τον άνθρωπο!

Μετάδοση και παθογένεια:
Η μετάδοση του νοσήματος γίνεται με το δάγκωμα λυσσασμένου ζώου, κατά το οποίο ο ιός ενοφθαλμίζεται με το σάλιο στο τραύμα. Στην συνέχεται διασπείρεται στο νευρικό σύστημα και στους σιελογόνους αδένες.

Η διάρκεια που μεσολαβεί από την μόλυνση ενός ζώου με λύσσα ως την εκδήλωση των συμπτωμάτων κυμαίνεται από 2 έως 24 εβδομάδες. Η απέκκριση του ιού στο σάλιο, με αποτέλεσμα το μολυσμένο ζώο να μπορεί να μεταδώσει πλέον τη λύσσα, ξεκινάει 10 περίπου ημέρες πριν την έναρξη των συμπτωμάτων στο ζώο αυτό. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, αν ένα ανεμβολίαστο οικόσιτο ζώο (σκύλος ή γάτα) δαγκώσει άλλο ζώο ή άνθρωπο, πρέπει το πρώτο να παρακολουθείται στενά τις επόμενες 10 ημέρες για την τυχόν εκδήλωση συμπτωμάτων λύσσας. Αν συμβεί αυτό, σημαίνει ότι κατά τη στιγμή που δάγκωσε το άλλο ζώο, ήταν πλήρως μολυσματικό και ικανό να μεταδώσει το νόσημα, με αποτέλεσμα το ζώο ή ο άνθρωπος που δαγκώθηκε να θεωρείται και αυτό/ος μολυσμένο/ος.

Συμπτώματα:
Η τυπική εκδήλωση της λύσσας εμφανίζει τρία στάδια.
Το πρώτο κρατάει 2-3 ημέρες και χαρακτηρίζεται από ήπια μάλλον συμπτώματα όπως αλλαγή της συμπεριφοράς, πυρετός και ευαισθησία στην περιοχή του τραύματος. Το στάδιο αυτό πολλές φορές δεν γίνεται αντιληπτό από τον ιδιοκτήτη.
Το δεύτερο στάδιο διαρκεί 2-4 ημέρες και χαρακτηρίζεται από υπερδιέγερση του ζώου, αδιάκοπη και άσκοπη περιπλάνηση, επιθετική συμπεριφορά σε ζώα, ανθρώπους αλλά και αντικείμενα, έντονο γαύγισμα ή νιαούρισμα, ενώ μπορούν να παρατηρηθούν αταξία, παράλυση και επιληπτικές κρίσεις.
Στο τρίτο και τελευταίο στάδιο, το ζώο προοδευτικά παραλύει, ξεκινώντας συνήθως από το δαγκωμένο άκρο, ενώ λόγο της παράλυσης του φάρυγγα και του λάρυγγα δυσκολεύεται να φάει, εμφανίζει σιελόρροια και πτώση της κάτω σιαγόνας. Στο τέλος τα ζώα πέφτουν σε λήθαργο και κώμα ενώ ο θάνατος επέρχεται λόγω ασφυξίας από την παράλυση των αναπνευστικών μυών.
Κάποια ζώα εμφανίζουν την άτυπη μορφή της λύσσας, με αποτέλεσμα να μην εκδηλώνουν τα παραπάνω συμπτώματα και πιθανόν και να αναρρώσουν. Αυτά είναι τα πιο επικίνδυνα γιατί παραμένουν φορείς για μεγάλα χρονικά διαστήματα διασπείροντας τον ιό στην φύση.

Διάγνωση:
Δυστυχώς δεν υπάρχει αξιόπιστος τρόπος διάγνωσης της λύσσας σε ζωντανά ζώα, και για αυτό, όπως προβλέπεται και από την νομοθεσία, όλα τα λυσσύποπτα ζώα πρέπει να θανατώνονται και να στέλνεται ο εγκέφαλός τους στο εργαστήριο για την διάγνωση της νόσου.

Θεραπεία:
Η θεραπεία, λόγω της σχεδόν πάντοτε θανατηφόρου εξέλιξης και του κινδύνου για τη δημόσια υγεία πρέπει να αποφεύγεται και όλα τα λυσσύποπτα να θανατώνονται και παράλληλα να ενημερώνονται οι αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες (Δ/νση Κτηνιατρικής και Δ/νση Υγείας).

Πρόληψη:
Το μόνο ουσιαστικά αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης είναι ο εμβολιασμός. Τα εμβόλια που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι αδρανοποιημένα (νεκρά) με αποτέλεσμα να μην εμφανίζονται οι μετεμβολιακές επιπλοκές του παρελθόντος.

Δημόσια υγεία:
Πλέον, μετά το επιβεβαιωμένο κρούσμα λύσσας σε κόκκινη αλεπού στην περιοχή της Κοζάνης, μιλάμε για επανεμφάνιση του νοσήματος στην χώρα μας μετά από 25 χρόνια. Αυτό επιβάλλει τον εμβολιασμό ΟΛΩΝ των οικόσιτων σκύλων και γατών, ειδικά αυτών που ζουν στην επαρχία. Επειδή, οι κύριοι φορείς λύσσας είναι τα άγρια ζώα, άμεσο κίνδυνο διατρέχουν οι ποιμενικοί και κυνηγετικοί σκύλοι που έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να έρθουν σε επαφή με τέτοια ζώα.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα λυσσασμένα ζώα δεν νιώθουν φόβο για τον άνθρωπο ή τα άλλα ζώα και θα επιτεθούν σε οποιοδήποτε άλλο ζώο ή άνθρωπο συναντήσουν. Επίσης, τόσο οι ποιμένες και οι κυνηγοί, όσο και οι κτηνίατροι θεωρούνται ομάδες υψηλού κινδύνου και συνίσταται ο εμβολιασμός τους με το κατάλληλο ανθρώπινο εμβόλιο.

Σχετικοί εμβολιασμοί πραγματοποιούνται από τη Δ/νση Υγείας των Περιφερειακών Ενοτήτων.

Editor: ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ / ΚΤΗΝΙΑΤΡΟΣ / www.trikala-vet.gr  
Πηγή φωτογραφίας: scientific-art