Άη-Βασίλης: Η ιστορία της πιο διεθνή λαογραφικής μορφής

Ο Άη-Βασίλης είναι η πιο διεθνή λαογραφική μορφή όλων των εποχών! Οι Αμερικάνοι κατάφεραν, άσχετα από τη θρησκεία κάθε οικογένειας, να τον κάνουν το top πρόσωπο αυτών των ημερών.

Από την Αναστασία Μπουλούτσου

Ο Άη Βασίλης είναι ο αγαπημένος ήρωας των παιδιών, που τις μέρες των γιορτών τον περιμένουν με τον σάκο του γεμάτο δώρα να πάρουν το δικό τους!

Με τη κόκκινη στολή του, τη μακριά, λευκή του γενειάδα, τα γυαλιά του και τα ροζ του μάγουλα, ο Άγιος Βασίλης αποτελεί το κυρίαρχο πρόσωπο του εορτασμού των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς!

Η σημερινή μορφή του Άγιου Βασίλη έγινε γνωστή από ένα ποίημα, το “Μία επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο” (A visit from St. Nicholas), που δημοσιεύτηκε το 1823. Ενώ η οπτικοποιημένη εκδοχή του πρωτοεμφανίστηκε στο περιοδικό “Harper’s Weekly” το 1863.

Η πασίγνωστη εταιρία αναψυκτικών Coca Cola, το 1931, παρουσίασε μια διαφήμιση με τον Άγιο Βασίλη, που έπινε ένα αναψυκτικό, τα προϊόντα της εταιρίας μαζί με τα δώρα και  φυσικά ο ίδιος ήταν ντυμένος με τα χρώματα της. O ίδιος σχεδιάστηκε από τον Αμερικανό Haddon Sundblom ο οποιός είχε μία μακροχρόνια συνεργασία με την εταιρία. Φυσικά η συγκεκριμένη διαφήμιση έγινε γνωστή σε όλο τον κόσμο και πλέον αποτελεί σήμα κατατεθέν τις ημέρες των Χριστουγέννων μέχρι σήμερα! Η εμφάνιση του Άγιου Βασίλη στην διαφήμιση αυτή, που με τα χρόνια παγιώθηκε, δεν ήταν ιδέα της Coca Cola αλλά προϋπήρχε.

Για τους Ορθόδοξους

Ο Άγιος Βασίλης είναι ο Μέγας Βασίλειος ο οποίος έζησε στη Καππαδοκία και κατά τη διάρκεια της ζωής του ήταν γενναιόδωρος και βοηθούσε πάντα τους ανθρώπους που είχαν την ανάγκη του. Ήταν ψιλόλιγνος, με μαύρη γενειάδα και γεμάτος καλοσύνη. Πέθανε  στις 31 Δεκεμβρίου του 378. Η επομένη μέρα, 1η Ιανουρίου, η μέρα της κηδείας του, αφιερώθηκε από την ορθόδοξη εκκλησία στο όνομά του. Από τους πιστούς καθιερώθηκε ως μέρα δώρων και φροντίδας και καθώς είναι η πρώτη μέρα του έτους μέρα που φέρνει ευλογία και τύχη!

Για τους Καθολικούς

Αντίστοιχα στη Δύση, τη θέση του Αγίου Βασιλείου έχει ο Santa Claus, το πρόσωπο του οποίου έχει ταυτιστεί με την ιστορία του Άγιου Νικόλαου. Ενός ισχνού, ασπρογένη γέροντα που ήταν και αυτός πάντα γενναιόδωρος προς τους συνανθρώπους του.

Από τους βόρειους λαούς και την απόμακρη χιονισμένη και παγωμένη Φινλανδία, στην ιστορία και τον μύθο του Santa Claus προστέθηκαν στοιχεία όπως οι τάρανδοι, το άστρο του Βορρά και το έλκηθρο για να πηγαίνει τα δώρα στα παιδιά γρήγορα. Αυτά τα στοιχεία εμπλουτίστηκαν με την πάροδο των ετών για τα παιδιά, όπως με τα ξωτικά, και εμπλουτίζονται συνοδεύοντας την παραμυθένια και αγνή μορφή του μέχρι σήμερα.

Στα ελληνικά δεδομένα η μετατροπή αυτή και ο εορτασμός με αυτόν τον τρόπο, φαίνεται να πέρασε περίπου στη δεκαετία του 1950-1960. Ξεκίνησε κυρίως από τον αστικό πληθυσμό και τους Έλληνες μετανάστες, που με τις ευχετήριες κάρτες τους εισήγαγαν και στην Ελλάδα τον «Δυτικό» Άη-Βασίλη.

Πάντως είτε Ορθόδοξος Άη Βασίλης είτε καθολικός Santa Claus, η μορφή του πρεσβεύει ακριβός τα ίδια!

Έτσι, μπορεί εμείς να μην τον βλέπουμε την νύχτα των Χριστουγέννων ή της Πρωτοχρονιάς αντίστοιχα, που μας φέρνει τα δώρα μας, παραμένει όμως ο καλός, δοτικός και πιο αγαπητός Άγιος όλων των εποχών. Από τους μικρούς έως και τους μεγάλους ζει πάντα στις καρδιές μας και μας γεμίζει με αγάπη και χαρά!