Ψυχολογία
Η επίδραση της αρνητικής σκέψης στον εγκέφαλό σας
Αν έχετε βρεθεί ποτέ παγιδευμένοι σε ένα φαινομενικά ατελείωτο κύκλο αρνητικής σκέψης ή αναρωτιέστε γιατί παθαίνετε εμμονή με ένα αγενές σχόλιο ενώ ξεχνάτε εύκολα τις φιλοφρονήσεις, υπάρχει ένας ένοχος για να κατηγορήσετε: την εξέλιξη.
Σύμφωνα με τους ψυχολόγους, είμαστε εξελικτικά προγραμματισμένοι με μία αρνητική προκατάληψη. Το μυαλό μας εστιάζει με φυσικό τρόπο στο κακό και απορρίπτει το καλό.
Για τους προγόνους μας ήταν πολύ πιο σημαντικό να αποφεύγουν τις απειλές από το να απολαμβάνουν ανταμοιβές: Ένα άτομο που απέφευγε με επιτυχία μια απειλή, ξυπνούσε το επόμενο πρωί και είχε άλλη μία ευκαιρία να απολαύσει μία ανταμοιβή, αλλά ένα άτομο που ήταν υπό απειλή, ενδεχομένως δεν θα έχει τέτοια δυνατότητα.
Η νέα γενιά βρίσκεται αντιμέτωπη με τις ψυχικές διαταραχές
Έτσι, ο ανθρώπινος εγκέφαλος εξελίχθηκε να επικεντρώνεται στις απειλές. Όσοι με την είσοδο της νέας χιλιετίας είναι μεταξύ 20-30 ετών, γνωρίζουν καλά το συναίσθημα του άγχους και της κατάθλιψης, ειδικά όταν αυτό σχετίζεται με την εργασία. Μια πρόσφατη μελέτη αναφέρει ότι περίπου το 20% αυτού του πληθυσμού, αναζήτησε βοήθεια ή συμβουλές στον χώρο της εργασίας για την κατάθλιψη, ποσοστό υψηλότερο από οποιαδήποτε άλλη γενιά.
Σύμφωνα με άλλη έρευνα, οι γυναίκες της ίδιας πληθυσμιακής ομάδας, ηλικίας 18-34 ετών, εμφανίζουν κατά μέσο όρο 4,9 ημέρες κακής ψυχικής υγείας ανά μήνα, ενώ οι άνδρες αναφέρουν αντίστοιχα, κατά μέσο όρο 3,6 ημέρες κακής ψυχικής υγείας.
Οι εγκέφαλοί μας είναι προσαρμοσμένοι στο στρες, ακόμη και όταν το εν λόγω στρες αφορά σε απλά, καθημερινά πράγματα και δεν είναι καθόλου απειλητικό για τη ζωή μας.
Τα αρνητικά ερεθίσματα παράγουν περισσότερη νευρική δραστηριότητα από ό,τι τα εξίσου έντονα θετικά. Γίνονται αντιληπτά επίσης πιο εύκολα και γρήγορα. Για παράδειγμα, οι συμμετέχοντες σε μελέτες μπορούν να αναγνωρίσουν γρηγορότερα τα θυμωμένα πρόσωπα από ό,τι τα ευτυχισμένα, ακόμα και όταν οι εικόνες που προβάλλουν οι ερευνητές εμφανίζονται πολύ γρήγορα (μόλις ένα δέκατο του δευτερολέπτου περίπου). Ακόμα και όταν δεν μπορούν να έχουν κάποια συνειδητή αναγνώριση, η αντίδραση πάλης ή φυγής του εγκεφάλου, εξακολουθεί να ενεργοποιείται από τα οργισμένα πρόσωπα.
Ενώ ορισμένα άτομα μπορεί να είναι εγγενώς πιο αισιόδοξα από κάποια άλλα, είναι γενικώς αλήθεια ότι, προκειμένου οι θετικές εμπειρίες να “κολλήσουν” στο μυαλό μας, όπως γίνεται με τις αρνητικές, χρειάζεται να παραμείνουν στη συνείδησή μας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Ο συναγερμός του εγκεφάλου μας, η αμυγδαλή, χρησιμοποιεί περίπου τα δύο τρίτα των νευρώνων της προκειμένου να ψάξει για μια κακή είδηση: κάτι που δείχνει ότι είναι προδιατεθειμένη να είναι αρνητική. Από τη στιγμή που ηχεί ο συναγερμός, τα αρνητικά γεγονότα και οι εμπειρίες αποθηκεύονται γρήγορα στη μνήμη, σε αντίθεση με τις θετικές εμπειρίες και γεγονότα, τα οποία συνήθως πρέπει να παραμείνουν στην επίγνωσή μας για 12 ή περισσότερα δευτερόλεπτα προκειμένου να μεταφερθούν από τη βραχυπρόθεσμη μνήμη στη μακροπρόθεσμη μνήμη.
Πώς ο αρνητικός τρόπος σκέψης αλλάζει τον εγκέφαλο
Όσο περισσότερο τα μοτίβα σκέψης ενός ατόμου γίνονται αρνητικά και εστιάζουν στον επαναλαμβανόμενο αρνητικό στοχασμό, τόσο πιο εύκολο γίνεται να ακολουθούμε αυτόματα αυτά τα πρότυπα σκέψης.
Αυτό δεν είναι τόσο καλό για την υγεία μας. Αυτός ο επαναλαμβανόμενος αρνητικός στοχασμός μπορεί να βλάψει τις νευρικές δομές που ρυθμίζουν τα συναισθήματα και τη μνήμη. Ακόμα και όταν το άγχος και η ανησυχία μας είναι εντελώς υποθετικά και δεν στηρίζονται σε καμία πραγματική κατάσταση, η αμυγδαλή και ο θάλαμος (που βοηθά στην επικοινωνία αισθητηριακών και κινητικών σημάτων), δεν μπορούν να διαφοροποιήσουν αυτό το υποθετικό άγχος από το πραγματικό.
Η κορτιζόλη, μια ορμόνη του στρες, επηρεάζει αρνητικά τον ιππόκαμπο, το τμήμα του εγκεφάλου που βοηθά στον σχηματισμό νέων αναμνήσεων. Οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν μια αύξηση κορτιζόλης το πρωί, αλλά μπορεί επίσης να κορυφωθεί κατά τη διάρκεια της ημέρας ως απόκριση στο στρες. Όσο περισσότερη κορτιζόλη απελευθερώνεται ως αντίδραση σε αρνητικές εμπειρίες και σκέψεις, τόσο πιο δύσκολο μπορεί να γίνει με την πάροδο του χρόνου, να σχηματιστούν νέες θετικές αναμνήσεις.
Στη νευροεπιστήμη, η έκφραση οι νευρώνες που ενεργοποιούνται μαζί, συνδέονται μαζί περιγράφει την εξαρτώμενη νευροπλαστική εμπειρία, ουσιαστικά, την έννοια που το μυαλό μας διαμορφώνεται από τις σκέψεις και τις εμπειρίες μας. Οι συνάψεις στον εγκέφαλό μας που ενεργοποιούνται συχνά, γίνονται πιο ευαίσθητες. Οι εμπειρίες και οι σκέψεις μας, μπορεί να οδηγήσουν στην ανάπτυξη νέων συνάψεων και να αλλάξουν ακόμη και τα γονίδιά μας, αλλάζοντας την ίδια τη δομή του εγκεφάλου μας. Ουσιαστικά αυτό που υποστηρίζουν οι ψυχολόγοι είναι ότι εγκέφαλος παίρνει το σχήμα του, από αυτό που το μυαλό μας σκέφτεται.
Εάν είστε επιρρεπείς σε αρνητικές σκέψεις, αυτό μπορεί να σάς φαίνεται απογοητευτικό. Είναι εύκολο να υποθέσουμε ότι δεν έχουμε κανέναν έλεγχο πάνω στις σκέψεις μας. Συχνά ξεπροβάλλουν από το πουθενά και όταν ο αρνητικός αναστοχασμός ενεργοποιείται, μπορεί να είναι δύσκολο να σπάσει τον φαύλο κύκλο. Αλλά υπάρχουν καλά νέα, σύμφωνα με τους ψυχολόγους οι οποίοι αναφέρουν ότι είναι δυνατόν να αλλάξουμε το τρόπο σκέψης μας και ακόμα και να προγραμματίσουμε την ευτυχία στον εγκέφαλό μας.
Μεταβολίζοντας τις αρνητικές σκέψεις
Μια δραστηριότητα που απασχολεί πλήρως το μυαλό μας, όπως ένα σταυρόλεξο, μπορεί να είναι χρήσιμο, όταν θέλουμε να ξεφύγουμε από αρνητικά αναστοχαστικά πρότυπα σκέψης.
Η αυτεπίγνωση, μια μη επικριτική επίγνωση των τωρινών βιωματικών εμπειριών μας, έχει αποδειχθεί ότι είναι εξαιρετικά πολύτιμη για τη μετατόπιση των αρνητικών μοτίβων σκέψης και τη δραστηριότητα του εγκεφάλου. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cognitive Therapy and Research το 2014 διαπίστωσε ότι κάνοντας ένα βήμα πίσω για να παρατηρήσουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματα ως προσωρινά και αντικειμενικά γεγονότα στο μυαλό μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των επιδράσεων του αρνητικού αναστοχασμού σε άτομα με κατάθλιψη.
Κάντε μας like στο Facebook και στο Instagram για να μαθαίνετε όλα τα νέα και τις δημοσιεύσεις μας!
